Haftalık Bülten - 02 Eylül 2023

Tarım dışı istihdam öncesinde piyasalar haftalık bazda pozitif seyrediyor

Geride bırakmakta olduğumuz haftada ABD’de bugün açıklanacak tarım dışı istihdam (TDİ) verisi öncesi işgücü piyasasına dair veriler ve kişisel tüketim harcaması (PCE) enflasyonu verilerinin ön plana çıktığını gördük. Aşağı yönlü revize edilen GSYİH verisi büyümeye ilişkin endişeleri bir miktar ortaya çıkarırken Fed’in faiz artış döngüsünde sonlara yaklaşmış olabileceğine dair umutları canlandırdı. Euro Bölgesi (EB) ve Almanya’da tüketici güven endeksi (TGE) ve ağustos ayına yönelik öncü TÜFE verileri takip edilen diğer veriler arasındaydı.

ABD’de bugünkü TDİ öncesi ADP özel sektör istihdam değişimi verisi ağustosta 324 bin kişiden 371 bin kişiye revize edilen temmuz ve 195 bin kişi olan piyasa beklentisinin altında 177 bin kişi olarak gerçekleşti. Artışta imalat sektörünün katkısı toplam 23 bin kişi olurken, hizmet sektörü 154 bin kişilik katkıda bulundu.

ABD’nin 2Ç23 GSYİH verisinin ikinci revizyonuna göre ikinci çeyrekte çeyreklik büyüme önceki açıklanan mevsimsellikten arındırılmış ve yıllıklandırılmış %2,4’ten %2,1’e revize edildi. Güncellenen tahminler temel olarak özel sektör stok yatırımları ve konut dışı sabit yatırımlardaki aşağı yönlü revizyonları yansıtırken, bu düzeltmeler kamu harcamalarındaki yukarı yönlü ayarlamayla kısmen dengelendi.

ABD’de kişisel gelirler temmuzda aylık %0,2 artışla piyasa beklentilerinin ve haziranın (%0,3) altında kaldı. PCE enflasyonu ve çekirdek PCE ise aylık %0,2 yükselerek sırasıyla yıllık %3,3 ve %4,2’ye geldi. Mal grubu fiyatları yıllık %0,5 gerilerken, hizmet grubu fiyatları %5,2 arttı. Gıda fiyatlarında yıllık %3,5 yükseliş, enerjifiyatlarında ise%14,6düşüş görüldü.

Mevcut gelişmeler piyasalarda Fed’in eylül ayındaki PPK toplantısında faiz artırım olasılığının bir miktar geri çekilmesine sebep oldu. Bu sebeple ABD borsalarında raporun yayına hazırlandığı saatlerde dünkü kapanışlar ve bugünkü gerçekleşmeler ışığında pozitif bir seyir olduğunu söyleyebiliriz. S&P500 endeksi açılış öncesi haftalık bazda %2,3 yukarıda bulunuyor. Nasdaq Bileşik endeksi ise haftalık bazda %3,3 artmış görünüyor. Ancak dünkü kapanışlar sonrası aylık veriler incelendiğinde iki endeksin de şubattan beri ilk kez aylık bazda negatif getiriyle sonlandıklarına şahit olduk.

Euro Bölgesi (EB) ağustos öncü TÜFE yıllık bazda temmuza paralel şekilde %5,3 arttı. Çekirdek TÜFE i se yıllık bazda temmuzdaki %5,5’lik yükselişten %5,3’e geriledi. Enflasyonun ana bileşenlerine bakıldığında, gıda, alkol ve tütünün en yüksek yıllık orana sahip olduğu görülürken (temmuzdaki %10,8‘den %9,8’e geriledi), bunu hizmetler (%5,6‘den %5,5’e), enerji dışı sanayi malları (%5,0‘dan %4,8’e) ve enerji (%-6,1‘den %-3,3’e) takip etti. TÜFE’deki seyir ECB’yi sıkı para politikası duruşuna zorlarken PMI verilerinin güç kaybına işaret etmesi piyasalarda faiz artırım ihtimallerinin zayıflamasına yol açıyor. Stoxx 600 endeksi haftalık bazda %1,7 yukarıda bulunuyor.

Yurt içinde Ekonomik Güven Endeksi ağustosta Nisan 2020’den beri aylık bazda en sert düşüşü sergiledi (%5,2) ve 99,3’ten Temmuz 2022’den sonraki en düşük seviyeye olan 94,1’e geriledi. TÜİK’in yayınladığı Dış Ticaret verilerine göre ise temmuzda ihracat, geçici veriye benzer şekilde 20,1 mlr $; ithalat ise geçici verinin sınırlı altında 32,3mlr $ olarak gerçekleşti. Bu sonuçla dış ticaret açığı temmuzda hazirandaki 5,2 mlr $’ın ardından 12,2 mlr $’a yükseldi. 12 aylık açık ise 119,3mlr $’dan 120,8mlr $’a çıktı.

Türkiye’nin milli geliri 2Ç23’te yıllık %3,8 büyürken, çeyreklik bazda %3,5 ile güçlü bir artış gösterdi. Yıllık ve çeyreklik büyümenin ana kaynağı yurt içi talep olmaya devam ederken, net ihracatın negatif katkısı güçlendi. Çeyreklik artışta, geçtiğimiz çeyrekte sektörel verilerin ima ettiğinin aksine zincirleme endeks kaynaklı oluşan zayıf görünümün teknik toparlanmasıda etkili oldu.

Yurt içinde TÜFE temmuzda aylık%9,49 arttı;yıllık artış %47,83

Yurt içinde temmuz ayında tüketici fiyatları %9,49 arttı ve yıllık enflasyon %38,2’den %47,8’e yükseldi. Döviz kuru geçişkenliğinin yanısıra ücret ve vergi artışlarının da yansımalarıyla enflasyon eğilimi yeniden yükselişe geçti. Çekirdek enflasyon göstergelerinin yıllık artış oranlarında yüksek artışlar kaydedildi. B endeksi yıllık enflasyonu 7,7 puan artarak %54,3 olurken, C endeksi yıllık enflasyonu da 8,8 puan artışla %56,1’e yükseldi. Ağustos ayı TÜFE beklentimiz yıllık %59,1 artış yönünde.

ABD Fabrika Siparişleri haziranda artış gösterdi

ABD fabrika siparişleri haziranda artış gösterdi. Mayısa göre %2,3'lük artış piyasa beklentileriyle uyumlu ve mayıstaki %0,4'lük genişlemeyi takip ediyor. Artışta, özellikle aylık bazda değişkenlik gösteren ulaştırma siparişleri etkili oldu. Taşımacılık hariç tutulduğunda, yeni siparişler mayıstaki %0,4'lük daralmanın ardından %0,2 arttı. Temel sermaye malları siparişlerinde ise mayıstaki %0,4'lük güçlü büyümenin ardından haziranda %0,1'lik sınırlı artış görüldü. Toplam fabrika sevkiyatları %0,1 yükselerek mayıstaki %0,4'lükartışa görehız kesti.

Euro Bölgesi durgunluk sonrası büyüdü

İlk tahminlere göre, Euro Bölgesi'nin (EB) GSYH'si yılın 1Ç23’teki %0’lık yatay seyrin ardından 2023'ün ikinci çeyreğinde bir önceki çeyreğe göre %0,3 büyüdü. Henüz GSYİH rakamlarının detayları netleşmemiş olsa da, bu dönemde büyümeye en büyük katkıyı net ticaretin yaptığı tahmin ediliyor. İç talep daha zayıf olsa da, tüketici harcamaları da GSYİH büyümesine hafifbir katkısağlayacak.

ABD’de toptan eşya stoklarında düşüş hızında azalma görüldü

Temmuz ayı ön tahminlerine göre toptan eşya stokları haziranda aşağı yönlü revize edilen %0,7'lik (önceki %0,5) düşüşün ardından temmuzda da %0,1 azaldı. Perakende stokları ise haziran ayında aşağı revize edilen %0,5'lik (önceki %0,7) artışın ardından %0,3 yükseldi. Perakende stok performansı, aylık bazda %0,9 veya yıllık %22,4 artan motorlu taşıt ve parça stoklarındaki artıştan kaynaklandı. Toptan ve perakende stokları yıllık bazda sırasıyla %0,5 ve %4,5 artarken, Haziran 2022'de herikisi için de yıllıkbüyüme %20'nin üzerine çıkmıştı.

Japonya 2Ç23’te güçlü bir büyüme gösterdi

İlk tahminlere göre Japonya'nın GSYH'si ikinci çeyrekte bir önceki çeyreğe göre %1,5 artarak piyasa beklentilerinin üzerinde gerçekleşti. Bu güçlü artış, ilk çeyrekteki %0,9'luk artışın ardından geldi. Beklenenden daha iyi gelen GSYİH’de, büyümenin tamamen dış talep kaynaklı olması Japonya ekonomisini dış şoklara karşı savunmasız bırakıyor. Özel tüketimin azalması ve yatırım harcamalarının durgunlaşmasıyla iç talep bu çeyrekte geriledi.