HAFTALIK BÜLTEN - 03.12.2022

Powell’dan faiz artırım patikasında yavaşlama sinyalleri…

• Geride bıraktığımız haftada ABD’de Bölgesel Fed Başkanlarının söylemleri, tüketici güven endeksi, işgücü verileri, ISM imalat ve kişisel gelir-tüketim harcaması (PI-PCE) verileri öne çıktı. Bugün açıklanacak tarım dışı istihdam (TDİ) verisi öncesinde Fed’in tahminlerine uygun gerçekleşen PCE verisi, enflasyona karşı atılan para politikası adımlarının veri odaklı şekilde gerçekleştirilmeye devam edeceğini gösteriyor. Öte yandan ISM imalat sanayi verisinde Mayıs 2020’den beri en düşük seviyeye gelinmesi ve bu seviyenin 50 eşiğinin altında olması yumuşak inişe dair endişeleri de beraberinde getirdi. Başkan Powell’ın son konuşmasında vurgusunu yaptığı faiz artırımının daha ılımlı bir hızda yapılmasının Aralık toplantısında değerlendirilecek olması piyasalarda olumlu bir hava yaratırken, ISM verisi bu havanın bir miktar dağılmasına sebep oldu. Bugün açıklanacak TDİ verisi ise Fed’in çizmekte olduğu ekonomi çerçevesinde istihdam piyasasında yeterince güç kaybı olup olmadığını gösteriyor olacak. Özellikle fiyatlar genel seviyesinin talep yönlü baskının azaltılması ile dengeleneceği yaklaşımını savunan Fed için burada yaşanacak güç kayıpları, Fed’in politika faizi tepe noktasını etkileme olasılığına sahip.
• Euro Bölgesi’nde (EB) tüketici güveninde Eylül ayı dip seviyelerinden toparlanma Kasım’da da devam ederken, negatif bölgede kalınıyor olması bölge genelinde mevcut koşul ve beklentilerde bir miktar iyileşme olmasına karşın alınacak çok yol olduğuna işaret ediyor. Öte yandan EB Kasım ayı Tüfe’sinin yıllık %10,6’dan %10’a gerilemesi ECB’nin bir sonraki para politikası faiz kararında daha yumuşak bir adım atma olasılığını beklentilere dahil etti. Piyasa 15 Aralık’ta gerçekleşecek toplantıda 50bps artış gerçekleşmesi yönünde bir beklenti gösteriyor. Kasım ayı nihai imalat PMI verisi ise Ekim’deki 46,4’ten bir miktar toparlanarak 47,1 olarak gerçekleşti. Bileşik PMI’ın 3 aylık hareketli ortalaması ise mevcut veriler ışığında Kasım’da 48,1’den 47,7’ye düştü. Bu durum EB GSYH’sinin yılın son çeyreğinde bir önceki çeyreğe göre hız kaybedebileceğini gösteriyor.
• Enflasyonun geçmiş yıllar ortalamalarının üzerinde seyrettiği ABD ve EB’de ekonomik aktivitede görülen yavaşlamanın önümüzdeki dönemde pariteler üzerindeki etkisi dikkatle izlenecek. Bu gelişmelerin yanında BoJ’un yeni PPK üyelerinden Tamura’nın para politikası çerçevesinin yeniden gözden geçirilmesi gerekliliğine yaptığı vurgu USDJPY’nin seyrini etkileyen bir gelişmeydi. Para politikası kapsamında verim eğrisi kontrolü (YCC) uygulayan BoJ’un bu cephede sıkılaşmaya yönelik adımlar atabileceğinin sinyallerini taşıyan açıklama sonrası paritede aşağı yönlü baskı görüldü. Başkan Kuroda’nın Japonya yıllık enflasyonunda 2023’ten itibaren düşüş görüleceğini belirtmesi ise kalıcı büyüme hedefi olan Japonya için ekonomik aktivite anlamında gerekli görülen enflasyonun yaratılması konusunda önümüzdeki dönemde atılabilecek farklı adım olasılıklarının masada olduğunu vurguluyor.
• Yurt içinde dış ticaret dengesi Ekim’de 7,87 milyar $ açık verdi. Mevsimsellikten arındırılmış olarak hem ihracat hem ithalat bir önceki aya göre düşüş kaydetti. Ekonomik güven endeksi (m.a.) Kasım’da önceki aya göre %0,2 oranında azalarak 96,9 seviyesinde gerçekleşti. Türkiye ekonomisi 3Ç2022’de yıllık %3,9 büyürken, mevsimsellikten arındırılmış çeyreklik bazda %0,1 daraldı. Üçüncü çeyrek GSYH verileri, iktisadi faaliyetin yavaşladığına işaret ederken, yavaşlamanın dıştalep kaynaklı olduğu görüldü. İç talep ise özel tüketim öncülüğünde yıllık ve çeyreklik büyümenin ana sürükleyicisi oldu. Harcama yöntemine göre incelendiğinde, toplam yurt içi talep (stok dahil) 3,2 puan ile büyümeye en çok katkı yapan grup olurken, net ihracatın katkısı 2,8 puandan 0,7 puana geriledi. Yatırım harcamaları inşaat yatırımlarındaki zayıflamayla gerilerken, makine-teçhizat yatırımları ise artışını sürdürdü. İmalat sanayi PMI endeksi Kasım’da 45,7’ye gerileyerek zayıflamanın sürdüğüne işaret etti. Düşüşte dış talep ana belirleyici olmaya devam ederken, yeni siparişlerdeki gerileme üretime de olumsuz yansıdı.

Yıllık enflasyondaki yükseliş devam etti

• Tüketici fiyatları Ekim ayında aylık %3,54 artarken, yıllık bazda ise %83,45’ten %85,51’e yükseldi. Aylık enflasyonda gıda ve giyim başta olmak üzere konut, ev eşyası ve ulaştırma ana kalemlerindeki katkılar öne çıktı. Çekirdek B endeksi, aylık %3,24 artarken, yıllık artış da %77,01 ile seride yeni rekor seviyesine ulaştı. Üretici fiyatları da aylık bazda %7,83 artarken, yıllık artış ise %151,50’den %157,69’a yükseldi. Aylık artışın %65,6’sı enerji kaleminden kaynaklandı. Kasım ayında tüketici fiyatlarının aylık %3,1 artış göstermesi ve yıllık artışın %84,80 seviyesinde gerçekleşmesi bekleniyor.

Endekste gerileme bekleniyor ancak göreli güçlü seyir sürüyor

• ABD’de ISM hizmet sektörü endeksi Ekim’de 56,7’den 54,4’e gerilemekle birlikte, eşik seviye (50) üzerindeki seyrini sürdürdü. Endeks son 29 aydır genişleme bölgesinde. Alt endekslerden istihdam 49,1 ile eşik seviye altına gerilerken, yeni siparişler ve aktivite endeksinde de düşüş gözlendi. Ensert düşüşise yeni ihracat siparişlerinde gözlendi. Tedarikçi teslimat endeksinde iyileşme görüldü. Hafta içinde açıklanan ISM imalat sanayi endeksi Mayıs 2020’den bu yana ilk defa eşik seviyenin altında gerçekleşti. ISM hizmet sektör endeksinde düşüş beklenmekle birlikte genişleme bölgesindekiseyrinisürdürmesi bekleniyor. 

Brezilya’da enflasyonda düşüş eğilimi sürüyor

• Brezilya'da tüketici enflasyonu art arda üçüncü aydır tek haneli bölgede gerçekleşti. Yıllık enflasyon, Eylül ayındaki %7,17’den Ekim'de %6,47'ye geriledi. Brezilya Merkez Bankası’nın 2022 yılı için enflasyon hedefi olan %3,5 (bant aralığı %2 - %5) üzerinde seyrediyor. Brezilya Merkez Bankası enflasyon ve beklentilerdeki yükseliş nedeniyle politika faizini Mart 2021-Ağustos 2022 döneminde politika faizini 1175 baz puan artırarak faizi %13,75 seviyesine çekmiş idi. Enflasyondaki düşüş eğilimi nedeniyle son iki toplantıda ise politika faizini sabit bıraktı. Brezilya’da enflasyonun Kasım’da yıllık %6,05artış göstermesi bekleniyor.

Enflasyon yıllık artışında ivme kaybının sürmesi bekleniyor

• Çin‘de tüketici fiyat enflasyonda yıllık artış Ekim’de yıllık %2,8‘den %2,1’e geriledi. Enflasyon yıl boyunca yukarı yönlü bir seyir izlemekle birlikte son dönemde zayıf küresel ve iç talep bu eğilimi terseçevirdi.Bununla birlikte gıda fiyatları, manşet TÜFE'deki artışta öne çıkmaya devam etti ve yıllık %7 artış gösterdi. Üretici fiyat enflasyonu ise 2020 sonundan bu yana ilk kez daraldı; yıllık %-1,3. Küresel talepteki yavaşlama görünüme yönelik belirsizlik oluşturuyor. Çin’de tüketici enflasyonunun Kasım’da yıllık %1,6 artması,ÜFE’nin ise%1,5 azalışgöstermesi bekleniyor.

Üretici fiyat enflasyonunun gerilemeye devam etmesi bekleniyor

• ABD’de üretici fiyat endeksi, Ekim ayında aylık %0,2 artarken, yıllık artış ise %8,4’ten %8,0’a geriledi. Gıda ve enerjiden arındırılmış çekirdek Üfe ise Ekim’de aylık bazda (m.a) yatay seyrederken, yıllık bazda %6,7 artarak önceki verinin (% 7,1) altında gerçekleşti. Mal grubunda ÜFE, özellikle benzinde görülen yükselişin etkisiyle Haziran’dan beri en yüksek aylık artışı kaydetti. Hizmet Üfe’si Kasım 2020’den bu yana ilk kez aylık bazda geriledi. Küresel talepte görülen yavaşlama, iç talepteki aşağı yönlü seyir üretici fiyatlarındaki ivme kaybında etkili olan faktörler. ABD’de ÜFE’nin Kasım’da aylık %0,2 artması yıllıkartışın %7,2’yegerilemesi bekleniyor.