HAFTALIK BÜLTEN - 08.04.2023

ABD’de tarım dışı istihdam güçlü seyrini korurken, işsizlik pandemi öncesi seviyelerde

Piyasalarda geride bıraktığımız hafta boyunca PMI verileri takip edilirken bugün açıklanacak ABD Tarım Dışı İstihdam (TDİ) verisi öncesinde işgücüne y önelik öncü niteliği taşıyan makro gös tergelerin de etkisi gör üldü. Paskalya sebebiyle tatil olan Avrupa ve ABD borsalarında bugün işlem olmas a da ABD vadeli piyasalarında yatay ve hacimsiz işlemlerin gerçekleş tiğini gö rmekteyiz. Çoğu piyas anın tatil olmasına rağmen BLS’nin (İşgücü İstatistikleri Bürosu) TDİ’yi bugün yayınlam ası, bors alarda verinin etkisini ilerleyen günlerde sınırlayacaktır.

ABD tarafında ISM imalat sanay i ve hizmet sektörü verilerinin alt gruplarından istihdam endeksinde, JOLTS, ADP, Challenger ve haftalık işsizlik maaşı başv uruları raporlarında g örülen sey ir, istihdamda Fed’in uzun zamandır beklediği işg ücü piyasasındak i dönüşün gerçek leşme yoluna girdiği anlaşılıyor. Bugün açıklanan Tarım Dışı İstihdam verisi ise aylık bazda işgücünde yaşanan a rtışın piyasa beklentilerinin üzerinde 236 bin kişi ola rak gerçekleştiğini gösterdi. Şubat verisinin de 326 bin kişiye güncellendiği (önceki 311 bin) veri ve hanehalkı anketinde işsizlik oranının %3,6’dan %3,5’e geriliyor oluşu işgücü piyasasının halen g üçlü olduğuna işaret etti. DXY verinin a çıklanmasının a rdından 102 seviyesini aşarken, tahvil getirilerinde de yukarı yönlü ha reket g özleniyor. Fed’in mayısta gerçekleştireceği PPK toplantısında 25bps faiz a rtırım ihtimali ise piyasala rda yazının hazırla ndığı sırada %70 seviyesinde. Özellikle St. Louis Fed Başkanı Bulla rd’ın (bu yıl oy hakkı yok) hafta içi yaptığı açıklamalarda finansal stres ve finansal k oşullara y önelik endekslerin 2007-2009 Büyük Finansal Kriz seviyelerine göre çok düşük olduğunu belirtmesi, Cleveland Fed Başkanı Mester’ın da fa iz a rtırım patikasında bir miktar yol olduğ unu söylemesi piyasada oluşan fiyatlamaya yön verir nitelikteydi. Diğer yandan, veride ortalama saatlik ücretlerin yıllık bazda şubattaki %4,6’dan (enflasyon %6 idi) %4,2’ye gerilemesi ücret taraflı enflasyonist etkinin sınırlı olabileceğine dair sinyal veriyor. Bu ise Fed’in faiz artırım döngüsünde sona yaklaşmış ola bileceğini ve önümüzdeki dönemlerde ‘bekle ve gör’ politikası uygulayabileceğini gösteriyor.

Haftalık bazda ABD borsalarındaki değ işimler incelendiğinde k ötü haberin iyi olarak alg ılandığı dönemden resesyon endişelerinin daha baskın çıktığı bir döneme doğru gidişat görmekteyiz. Bu minvalde ağ ırlıklı olarak teknoloji hisselerinin ağırlıklı olduğ u Nasdaq Bileşik endeksi haftayı %1,1 seviyesinde düşüşle sonla ndırırken, S&P500 endeksinde %0,1 düşüş görmekteyiz. Nasdaq Bileşik endeksinde göze çarpan esas ay rışma ise en değerli 10 hissenin fiyatlarının piyasa değerine g öre endekslenmiş seviyelerinin geçen haftaya göre düşüşünün %0,3 ile sınırlı kalması. Bu durum teknoloji hisselerine yatırım yaparken de yatırımcıla rın daha güvenli liman olarak gördükleri hisseleri tercih ettiğ ini gösteriy or. Diğer yandan, Dow Jones’un haftalık bazda %0,5 a rtış göstermesi A BD piyasalarındaki eğ ilimin değer hisselerine kaymakta olduğ una işaret ediyor olabilir. Hatırlanacağ ı üzere S&P500 %7, Nasdaq Bileşik %16,8, Dow Jones Sanayi Endeksi ise %0,4 getiri elde etmişti. Önümüzdeki dönem ekonomik aktivitede görülecek olası bir bozulmanın öncelikle teknoloji hisseleri üzerinde baskı oluşturduğunu görmek muhtemel olacaktır. Ancak bu hareketlerde yatırımcıların seçici davra narak bilançoları güçlü şirketleri tercih edeceklerini de grafik 2’den görmekteyiz

Rusya-Ukrayna savaşının ilk etkilerinin tam olarak görüldüğü geçtiğimiz y ıl mart ayında 159,7 ile tarihsel zirvesini gören FAO gıda fiyatları endeksi üst üste 12 aydır düşerek 126,9 seviyesine geriledi. Yıllık bazda %20,5 gerileyen endekste aşağı yönde en büyük katkı yapan grup %47,7 ile bitkisel yağ fiyat endeksi oldu. Et, süt ürünleri, tahıllar ve bitkisel yağlarda düşüşler sırasıyla %5,3, %10,7, %18,6 ve %47,7 olurken şeker %7,7 yükseldi. ABD’de haftaya açık lanacak mart TÜFE’si öncesinde şubatta g ıda enflasyonu yıllık %10,1’den %9,5’e gerilemişti. Euro Bölgesinde gıda fiyatları enflasy onu ise şuba tta yıllık %16,6’dan %17,3’e yükselmişti. İngiltere’de ise gıda fiyatla rında şuba tta yıllık bazda a rtış ocaktaki %16,8’den %18,3’e artış göstermişti. Ülke ve bölgesel bazda yaşanan bu farklılaşmanın önümüzdeki dönemde yerli ve ithal ürün bazında yaşanacak ayrışmanın artmasıyla daha da belirginleşmesi söz konusu olabilir. Yurt içinde TÜFE aylık %2,29 a rtışla piyasa beklentilerinin (%2,85) altında kalırken, yıllık bazda artış oranı %55,18’den %50,51’e geriledi. Ticaret Bakanlığı mart ayı geçici dış ticaret dengesima rtta 8,6 milyar $ açık verdi. Reel sektörün net döviz açık pozisyonu ise ocakta sınırlı azaldı ve 88,4 milyar $ oldu.

Cari açıkta yüksek seyir sürüyor

Cari işlemler dengesi, ocak ayında 9,85 milyar $ açık verirken, 12 aylık birikimli cari açık da 51,7 milyar $’a yükseldi. Rekor yüksek seviyede gerçekleşen altın ithalatı ana belirleyici olurken, yüksek enerji ithalatının cari denge üzerindeki olumsuz etkisi sürdü. Hizmetler dengesi cari dengeye olumlu katkı sağlamaya devam etti ve nette 3,2 milyar $ giriş oldu. Seyahat gelirleri 2,9milyar $ seviyesinde gerçekleşti. Şubat ayında ihracat yıllık %6,2 daralırken, ithalat %10 arttı; bunun neticesinde dış ticaret açığı da 12,2 milyar $ ile yüksek gerçekleşti. Hizmet gelirlerinde olumlu seyre rağmen yüksek dış açık kaynaklı cari açıkta yükselişin sürmesini bekliyoruz; şubat tahminimiz 8,4 milyar $ açık vereceği yönünde.

Sanayi üretiminde ivme kaybı bekleniyor

Sanayi üretimi ocak ayında mevsimsellikten arındırılmış olarak aylık %1,9, takvim etkilerinden arındırılmış olarak ise yıllık %4,5 arttı Aylık artışta, uzun zamandır zayıf seyreden inşaat bağlantılı ara malı sektörleri öne çıkarken, makine-teçhizat imalâtının yanı sıra turizm bağlantılı giyim ve derisektörlerinde eğilim-üstü güçlü seyir devam etti. Öncü veriler, sanayi üretiminin şubat ayında depremin doğrudan ve dolaylı etkileriyle gerileyeceğine işaret ediyor. Reel kesim güven endeksi mevsimsellikten arındırılmış olarak aylık 1,0 puan azalarak 102,4 seviyesine geriledi. İhracatta deprem kaynaklı daralma görüldü. PMI endeksi şubatta 50,1 yatay; alt bileşenlerdeki düşüş ılımlı yavaşlamaya işaretediyor.

TÜFE artış yavaşlarken,ÜFEdaralma göstermeye devam ediyor

Çin'in tüketici fiyatları şubatta aylık bazda %0,5 azaldı ve yıllık artış ise %2,1’den %1,0’a geriledi. Mevsimsellikten arındırılmış olarak ise aylık bazda %0,8 düştü. Yeni yıl kutlamalarının (bu yıl Ocak ayında gerçekleşti) zamanlamasındaki farklılığın verilerde de oynaklığa neden olabileceği belirtiliyor. Hükümet yılsonu enflasyon tahmini %3 olarak açıkladı. Üretici fiyat enflasyonu ise ocaktaki yıllık %0,8 düşüşün ardından şubatta da %1,4 daraldı. ÜFE son beş aydır düşüş eğiliminde. Emtia fiyatlarının geçtiğimiz yıla göre düşmesi ve tedarik zincirindeki sorunların azalmasıyla birlikte girdi maliyetlerinde düşüş görülüyor. TÜFE’nin martta yıllık %1,0 artması, ÜFE’nin ise %2,5 düşüş göstermesi bekleniyor.

Enflasyonda kademeli düşüş devam ediyor

ABD’de şubatta TÜFE aylık bazda %0,4 artarken, yıllık artış %6,0’a geriledi. Aylık enflasyona en büyük katkı barınma fiyatlarından geldi; şubatta da aylık %0,8 arttı. Enerji fiyatları ocak ayındaki %2'lik artışın ardından şubatta aylık %0,6 düştü. Gıda fiyatlarındaki artış %0,4 oldu. Gıda ve enerji fiyatları hariç tutulduğunda çekirdek enflasyon %0,5 ile beklentilerin üzerinde artış gösterirken, yıllık artış ise %5,5’e geriledi. İkinci el araç fiyatları %2,8 azalırken, barınma ve ulaştırma hizmetleri fiyatlarında artış ivme kazandı. Martta aylık enflasyonun %0,2, yıllıkbazda%5,2 artış göstermesi bekleniyor.

Japonya’da enflasyondaki düşüşünsürmesi bekleniyor

Japonya’da üretici fiyat enflasyonu şubatta aylık %0,4 daraldı; Kasım 2020’den bu yana ilk kez düşüş gösterdi.ÜFE yıllık bazda ise %9,5’ten %8,2’ye geriledi; Ekim 2021’den bu yana en düşük seviye. Son iki aydır üretici fiyatları düşüş eğiliminde. Bazı sektörlerde fiyat artışlarında ivme kaybı görüldü; gıda fiyatları %7,6 (önceki: %7,8), kimya %4,7 (önceki: %5,7), demir veçelik %18,5 (önceki %18,9) arttı. Ahşap ve petrol ürünleri fiyatları düşerken, tekstil, metal ve makinede ise yatay gerçekleşti. ÜFE’nin martta aylık bazda yatay kalması, yıllıkartışın ise%7,1’egerilemesi bekleniyor.