HAFTALIK BÜLTEN - 19.11.2022

Jeopolitik gelişmeler ve Fed Başkanlarının enflasyona ilişkin söylemleri

Geride bıraktığımız haftada ABD’de Üfe, perakende satışlar, sanayi üretimi ve i şsizlik maaşı başvuruları ile Bölgesel Fed Başkanlarının konuşmaları ön plana çıktı. İngiltere’de Tüfe, perakende satışlar ve işsizlik oranı verileri takip edilirken, Euro Bölgesi’nde (EB) büyüme ve nihai Tüfe verisi izlendi. Geçtiğimiz hafta piyasa beklentilerinin altında gerçekleşen manşet ve çekirdek Tü fe verilerinin ardından ABD’de Üfe verisinde de benzer seyir görüldü. Bu durum piyasalar tarafından Fed’in enflasyonu kontrol altına aldığı şeklinde yorumlanarak geçtiğimiz haftadaki rallinin sürmesine yol açacakken, Bölgesel Fed üyelerinin konuşmaları satış unsuru olarak değerlendirildi. İşgücü piyasasındaki güçlü seyir de söylemlerin teyit edilmesini sağlayarak satış baskısını artırdı. İngiltere’de ise gündem Hazine ve Maliye Bakanı Jeremy Hunt’ın yaptığı bütçe açıklamaları idi. Hunt’ın açıklamaları öncesi haftalık bazda dip seviyeleri gören FTSE100 endeksi, açıklamalar sonrasında toparlandı ve günlük kaybının çoğunu geri aldı.
Jeopolitik gelişmelerin de piyasaya yön verdiği haftada Rusya-Ukrayna arasındaki savaşın etkileri de takip edilmeye devam etti. Polonya zloty’si ülkenin sınırından gelen haberler dolayısıyla ABD dolarına karşı gün içerisinde %3 üzerinde bir değer kaybı yaşadıktan sonra ABD Başkanı Biden’dan konuya yönelik gelen söylemler ve haberler sonrasında toparlandı. Benzer zaman aralığında altının onsunda da 1.768 $/ons’lardan1.786 $/ons’lara gelindi.
Bölgesel Fed Başkanlarından gelen faiz artırım patikası ve geleceğe yönelik söylemler ise piyasalara önce kısa daha sonra ise uzun vadeli tahvillerde satış baskısı getirdi. Geçtiğimiz haftayı %4,33 seviyesinde kapatan 2 yıllık tahvil getirileri dünkü kapanışta %4,45 seviyesine yükselmişidi. 10 yıllıklar ise %3,78 seviyesinde bulunuyor. 10 yıllık tahvil getirisi ile 3 aylık bono getirisi arasındaki fark hafta içerisinde -54bps’e kadar yükselerek 2007 Mart’tan beri en düşük seviyelere kadar geriledi. 10 ve 2 yıllık arasındaki getiri farkı ise Şubat 1982’den beri en düşük seviyesini gördü. Bu iki tahvil getirisi farkı finansal piyasalarda ABD’de olası bir resesyon ihtimaline ilişkin gösterge niteliği taşıyor. İki farkın da negatif bölgede bulunması tahvil fiyatlamalarında bozulmayı işaret ediyor.
Yurt içinde bütçe dengesi Ekim’de 83,3 milyar TL açık verirken 10 aylık bütçe açığı 128,8 milyar TL’ye ulaştı. Faiz dışı denge ise Ekim’de 22,1 milyar TL açık verdi. Vergi gelirleri Ekim’de yıllık %89 artışla 181,8 milyar TL’ye yükselirken, bütçe harcamaları özellikle cari transferler (sosyal güvenlik vb.) ve personel giderlerindeki artışın etkisiyle yıllık %134 büyüdü. Ekim’de 12,8 milyar TL olan borç verme kaleminin 6,5 milyar TL'si BOTAŞ'a, 3,0 milyar TL'si T.C. Devlet Demiryolları'na verilenlerden oluştu. Konut satışl arı Ekim’de yıllık %25,3 azalırken, Ocak-Ekim döneminde yıllık %6,7 artışla 1,16 milyon olarak gerçekleşti. Ekim ayındaki yıllık daralma ipotekli konut satışlarında %52,7, diğer konut satışlarında %18,3 düzeyinde.
Konut fiyat endeksi ise Eylül’de aylık %4,9, yıllık bazda ise nominal olarak %189, reel olarak %58,0 artış kaydetti. Özel sektörün yurt dışından sağl adığı toplam kredi borcu (uzun+kısa) Eylül’de aylık 1,9 milyar $ azalarak 160,9 milyar $’a geriledi. Bankaların yurt dışından sağladığı kredi borcu aylık 1,2 milyar $ azalışla 54,2 milyar $, reel sektörün borcu ise aylık 0,5 milyar $ azalışla 98,6 milyar $’a geriledi. TCMB Kasım ayı Piyasa Katılımcıları Anketi’ne göre; 2022 yıl sonu enfl asyon beklentisi 28bps artışl a %68,06’ya sınırlı yükseldi. Ekim anket döneminden bu yana döviz kurlarındaki sakin seyrin bir yansıması olarak yıl sonu kur beklentisi, 2013’ten beri en yüksek seviyesi olan 19,82’den 19,54’e geriledi.
TCMB’nin politika faizine yönelik beklentilerin ise Ekim PPK karar metninde Kasım PPK faiz kararına yönelik yer alan sözlü yönlendirme doğrultusunda şekillendiği görülüyor.

Turist sayısında artış devam ediyor

Kültür ve Turizm Bakanlığı verisine göre Eylül ayında yabancı turist girişleri yıllık %55,8 artışla 5,5 milyon kişi olarak gerçekleşti. Böylece yılın ilk dokuz ayında yabancı turist sayısı yıllık %98 artışla 34,8 milyona ulaştı. Ülke bazında kırılıma bakıldığında ise yılın ilk dokuz ayında Almanya %13 pay ile ilk sırada yer alırken, bu ülkeyi Rusya (%11) ve İngiltere (%8,1) izledi. Rus turist sayısı Ocak-Eylül döneminde yıllık %12 artış gösterdi. Seyahat gelirleri aynı dönemde 31,3 milyar $’a ulaştı; 2021 aynı döneminde 18,5 milyar $ idi. Turist sayısında artış eğilimininEkimayında da devametmesini bekliyoruz.

Üretici fiyatlarında yüksek seyir devam ediyor

Almanya'da üretici fiyat endeksi (ÜFE), artan enerji fiyatlarının etkisiyle yüksek seyrini sürdürüyor. ÜFE, Eylül’de aylık bazda %2,3 artarken, yıllık olarak ise %45,8 artarak rekor seviyede kalmaya devam etti. Enerji fiyatları yıllık %132,2 arttı; bu kalemde en yüksek artış ise %192,4 ile doğal gaz dağıtım ve %158,3 ile elektrik fiyatlarında görüldü. Enerji hariç bakıldığında ise endeksteki aylık artış %0,4, yıllık artış ise %14 oldu. Metaller, kimyasal ürünler gibi ara malı ürünlerinde de önemli artışlar görülmeye devam etti. Ekim ayında da ÜFE’nin yüksek seviyelerde kalmaya devam etmesi bekleniyor. Almanya’da ÜFE’nin Ekim’de aylık %0,8, yıllık bazda %41,9 artış göstermesi bekleniyor.

Ekonomik aktivitede daralmanın sürmesi bekleniyor

Euro Bölgesi’nde PMI verileri ekonomik aktivitede daralmaya işaret ediyor. İmalat sanayi aktivitesine ilişkin beklentileri gösteren PMI endeksi son dört aydır 50 eşik seviyesinin altında olup, endeks Ekim’de 46,4 ile Mayıs 2020’den bu yana en düşük seviyesine geriledi. Bölgede yeni siparişlerde görülen azalışın, pandeminin ve global finansal krizin en yoğun olduğu dönemlerde görülene benzer oranlarda olduğu belirtiliyor. Özellikle imalat ve enerji yoğun sektörlerde ciddi üretim kayıpları görülürken, hizmetsektöründe de düşüşün hızlandığı gözlendi. Ülke bazında en büyük daralma Almanya’da görüldü. İmalat sanayi PMI endeksinin 46’ya gerilemesi bekleniyor.

TCMB’nin faiz indirimine devam etmesi bekleniyor

TCMB, Ekim para politikası toplantısında politika faizini 150 baz puan düşürerek %10,5’e çekti. TCMB; küresel büyümeye yönelik belirsizlikler ve jeopolitik risklerin daha da arttığı bir dönemde sanayi üretiminde yakalanan ivmenin veistihdamdaki artış trendinin sürdürülmesi açısından finansal koşulların destekleyici olmasının kritik önem arz ettiğini ve bu çerçevede politika faizinin 150 baz puan düşürüldüğünü açıkladı. TCMB, mevcut görünüm altında gelecek toplantıda benzer bir adım atılmasının ardından indirim döngüsünün sona erdirilmesini gündemine aldığını ifade etmiş idi. TCMB’nin bu toplantısında da politika faizini 150 bps indirerek %9’a çekmesi bekleniyor.

Güven endekslerinde bir miktar iyileşme gözlendi

Reel sektör güven endeksi, mevsimsellikten arındırılmış olarak 8 ay üst üste düşüş göstermesinin ardından Ekim’de aylık bazda 1,8 puan artarak 102,0 seviyesinde gerçekleşti. Kapasite kullanım oranı (KKO) ise mevsimsellikten arındırılmış olarak aylık 0,7 puan düşüşle 76,6’ya geriledi; üçüncü çeyrek ortalamasının 0,7 puan altında kalarak imalat sanayinde zayıflama eğiliminin sürdüğüne işaret etti. Sektörel güven endekslerinin genelinde iyileşme gözlendi; hizmet sektörü güven endeksi Haziran ayından, perakende sektörü Mayıs’tan, inşaat sektörü güven endeksi ise Kasım 2021’den bu yana en seviyelerinde gerçekleşti.