Haftalık Bülten 2 Aralık 2023

ABD hisse senedi piyasalarındayılınen iyi performansının görüldüğü ay sonlandı

Geride bırakmakta olduğumuz haftada ABD tarafında büyüme, Bej Kitap ve kişisel tüketim harcamaları enflasyonu (PCE) verileri ön plana çıktı. Ayrıca hafta içerisinde Bölgesel Fed Başkanları ve PPK üyelerinin vermiş oldukları demeçler de 13 Aralık’ta gerçekleşecek PPK toplantısı öncesinde piyasaları yönlendirmede önem teşkil etti. Hafta içerisinde gerçekleşen veriler ve raporlardan oluşan genel kanı ise ekonomik aktivite ve istihdam koşullarında bir miktar hız kaybı görülmesi ile birlikte enflasyonda da aşağı yönlü seyrin devam ettiği yönünde. Fed üyelerinin verilere bağlı karar verme sürecine devam etmek istemeleri ise enflasyona yönelik seyirde hem aşağı hem de yukarı yönlü risklerin halen canlı olmasından kaynaklanıyor. Bu sebeple faiz artırım ihtimalinin de masada olduğu vurgusu Fed’in temkinli duruşunun önemini ortaya koyuyor.

Euro Bölgesinde (EB), OECD’nin Ekonomik Görünüm Raporunda belirtmiş olduğu ekonomik aktiviteye yönelik kısa vadede oluşan aşağı yönlü risklerin yarattığı baskıyla, kasım ayı öncü enflasyon verisinde görülen piyasa beklentilerinin altında kalan gerçekleşmeler sonucunda faiz artırım ihtimalinin ortadan kalkmakta olduğunu gördük. Yine OECD raporunda hizmet kaynaklı enflasyonist baskıların varlığının önümüzdeki dönem TÜFE’de görülebilecek katılıkta öne çıkabileceğini belirterek ECB’nin politika faizini 2024 yılı boyunca da yüksek seviyelerde tutabileceğini belirtti.

Dünkü kapanışlarla birlikte geride bıraktığımız kasım ayında başlıcaABD borsaları 2023 yılının en iyi aylık performansını sergiledi. S&P500 endeksi aylık %8,9 artarken, Nasdaq Bileşik endeksi %10,7, Dow Jones ise %8,8 yükseldi. Fed’in kasım başında gerçekleşen PPK toplantısında politika faizini sabit bırakması ve sonrasında gerçekleşen basın toplantısında piyasa beklentilerinden daha güvercin bir ton kullanımı hisse senedi değerlemeleri açısından önem taşıdı. Diğer yandan yumuşak iniş senaryolarının gelmekte olan makro ekonomik verilerle teyit edilmeye başlanması da piyasaların risk algısındaki toparlanmaya etki eden unsurlar arasındaydı. Piyasalardaki volatiliteyi ölçen ve korku endeksi olarak da anılan VIX endeksi, ekim kapanışı olan 18,14’ten %28,8’lik düşüşle 12,92’ye gerilerken piyasaların yıl sonunda beklediği Santa Rallisi’nin gelmiş olabileceğine dair sinyaller taşıyor. ABD tahvil piyasalarında yaşanan en önemli gelişmelerden biri ise 10 yıllık tahvil getirilerinin martayında yaşanan yerel bankacılık krizinden (- 45,2bps) daha sert bir düşüş gerçekleştirmesi (-60,4bps) oldu. 2 yıllık tahvil getirilerinde mart ayında olduğundan daha düşük bir geri çekilme görülmesi (- 79,1bps vs. -40,7bps) ise piyasalarda anlık bir olaydan ziyade enflasyon beklentilerinde genel anlamda görülen geri çekilme ve beklentilerinin tahvil getirilerine yansıması olarak değerlendirilebilir. Diğer yandan 10 yıllıkların olumlu seyri hisse senetlerindeki yukarı yönlü hareketin diğer bir destekleyicisi konumunda. EB’de Stoxx600 endeksi ocaktan sonraki en iyi performansını sergilerken performans olarak ABD endekslerinin gerisinde kalması iki bölge arasındaki imalat, hizmet ve ekonomikaktivitedeki ayrışma ve enerji fiyatlarındaki düşüşlerin EB TÜFE’sinde daha aşağı yönlü etki yaratmasından kaynaklanıyor. Enerji hariç ABD TÜFE’si ekimde yıllık %3,9 artarken EB’de %4,9 artmıştı. EB öncü TÜFE verisinde enerji hariç TÜFE’deki yıllık artış %4,3mertebesinde bulunuyor.

Yurt içinde TÜRK-İŞ’in kasım ayı sonuçlarına göre açlık sınırı 14.025 TL, yoksulluk sınırı ise 45.686 TL oldu. Gıda enflasyonu yıllık %80,12 arttı. TÜİK tarafından açıklanan ekim ayı dışticaretistatistiklerine göre dışticaret açığı, Ticaret Bakanlığı açıkladığı geçici verinin (6,7 milyar $) hafif altında 6,5 milyar $ oldu. Böylece 12 aylık birikimli dış açık 112,4 milyar $’a geriledi. Ekonomik Güven Endeksi kasımdamevsimsellikten arındırılmış 1,2puan düşüşle 95,3 seviyesinde gerçekleşti.

Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GS YİH), 3Ç23’te yıllık bazda %5,9, mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış çeyreklik bazda ise %0,3 arttı. Böylelikle yılın ilk üç çeyreğindeki yıllık büyüme %4,7 oldu. Tüketim ha rcamala rı özel tüketimdeki %1,7 düşüşle çey reklik büyümeye 1,1 pua n düşürücü yönde katkı yaptı. Kamu kesimi ise tüketim harcamaları a racılığıyla büyümeye katkı vermeye devam etti. Yatırımlar çeyreklik ve yıllık bazda güçlü bir artış kaydetti. Bu gelişmede, makine ve teçhizat yatırımlarındaki kuvvetli seyir belirleyici oldu. Üçüncü çeyrekte ihraca tın turizmin de desteğiyle ithalata kıyasla daha kuvvetli artmasıyla net ihracatın çeyreklik büyümeye katkısı pozitife döndü. Yıllık büyümeye katkısı ise altın ithalatının etkisiyle negatif bölgede kalmaya devam etti.

Enflasyonda yüksek seyir sürüyor

Tüketici enflasyonu ekimde aylık %3,43 artarken, yıllık artış oranı %61,36’ya sınırlı geriledi. Birikimli enflasyon hazirandan bu yana %29,4; 2022 sonundan beri ise %55 düzeyinde gerçekleşti. Aylık enflasyon vergi artışlarının doğrudan etkisinin ortadan kalkması ile ücret ve kur geçişkenliğinin büyük oranda hafiflemesiyle kademeli olarak yavaşlasa da seviye olarak hala yüksek seyrediyor. Çekirdek enflasyon göstergelerinden B endeksi yıllık enflasyonu 3,7 puan artarak %67,2 olurken, C endeksi 4,1 puan artışla %68,9 oldu. ÜFE iseaylık bazda %1,94 artarken, yıllık artış ise %39,39 oldu. Kasımda enflasyonun aylık bazda %4,3 artmasını ve yıllık enflasyonun %63,5 seviyesinde gerçekleşmesini bekliyoruz.

Hizmet sektöründe güçlü seyir sürüyor

ABD’de ISM hizmet sektörü endeksi ekimde 53,6'dan 51,8'e gerilemekle birlikte üst üste10. ayda da genişleme bölgesinde kaldı. Alt endekslerden; iş faaliyet endeksi 58,8'den 54,1'e gerilerken, yeni siparişler 51,8'den 55,5'e yükseldi. İstihdam endeksi 53,4’ten 50,2'ye gerilese de son beş aydır eşik seviyenin üzerinde. Tedarikçi teslimatları endeksi 50,4'ten 47,5'e gerileyerek teslimatların hızlandığına işaret etti. Fiyatlar endeksi ise ekimde 0,3 puanlık düşüşle 58,6’ya geriledi. ISM hizmet sektörü endeksinin kasımda 52,5 seviyesindegerçekleşmesi bekleniyor.

ÜFE yıllık bazda azalış göstermeye devam ediyor

Euro Bölgesi’nde üretici fiyatları enflasyonu eylülde aylık %0,5 artarken, yıllık bazdaki azalış %12,4 oldu. ÜFE yıllık bazda son beş aydır azalış gösteriyor. Mal grupları bazında; enerji fiyatları aylık bazda %2,2 artarken, sermaye malları ve dayanıklı tüketim malları fiyatları sabit kaldı. Ara malları ile dayanıksız tüketim malları fiyatlarının her biri %0,2 düştü. Enerji hariç toplam sanayi fiyatları ise %0,1 azaldı. Yıllık bazda ise enerji fiyatları %31,3, ara malı fiyatları %4,8 düşerken; sermaye malları %3,9, dayanıklı tüketim malları %4,3, dayanıksız tüketim malları ise %5,5 arttı. ÜFE’nin ekimdeaylık %0,2 artması veyıllık bazda%9,5azalması bekleniyor.

Çin’de ihracatta zayıfseyir devam ediyor

Çin'in dış ticaret fazlası eylül ayındaki 77,71 milyar $’dan ekimde 56,53 milyar $’a geriledi. İhracat üst üste altıncı ayda da geriledi; ekimde yıllık azalış %6,4 oldu. Çin'in en büyük ticaret ortağı olan ASEAN bloku ile yaptığı ticaret yıllık bazda %5 azaldı. Aynı dönemde AB ve ABD ile ticaret de geriledi ve sırasıyla yıllık %7,5 ve %13,2 azaldı. İthalatise yedi aylık düşüşün ardından %3 arttı. Önümüzdeki aylarda da zayıf küresel talebin ihracatı azaltması ve durgun iç faaliyetlerin ithalat talebini sınırlaması nedeniyle Çin'in ticaretindeki zayıflığın devam etmesi bekleniyor. Çin’de kasımda ihracatın yıllık %1,5 azalması, ithalatın ise%4,0 artması bekleniyor.

ABD’de istihdam piyasasında güçlü seyir sürüyor

ABD’de tarım dışı istihdam ekimde aylık 150 bin arttı. Ağustos ve Eylül rakamları ise toplam 101 bin aşağı yönlü güncellendi. İstihdam sağlık hizmetleri, kamu ve sosyal yardım sektörlerinde artarken, imalat sektöründe grev nedeniyle azaldı. İşsizlik oranı %3,8'den %3,9’a sınırlı yükselirken, işsiz sayısı 6,5 milyon kişi oldu. İşgücüne katılım oranı ise %62,7 seviyesinde. Ortalama saatlik kazanç aylık bazda %0,2 artarken, yıllık bazda artış %4,3’ten %4,1’e geriledi. Kasımda tarım dışı istihdamın aylık 200 bin, işsizlik oranının %3,9 seviyesindegerçekleşmesi bekleniyor.