Haftalık Bülten 20 Ocak 2024

Faiz indirimlerinin zamanlamasının öngörülmeye çalışıldığı bir haftaydı

Geride bırakmakta olduğumuz haftada ABD’de konut, üretim ve satışlara yönelik veriler takip edildi. Euro Bölgesinde (EB) ECB toplantı tutanakları, tüketici eğilim anketi, nihai TÜFE verisi ve sanayi üretimi önemli veriler olarak dikkat çekerken, İngiltere’de ise TÜFE, aylık işsizlik maaşı başvuruları ve perakende satış verileri ön plana çıktı. Çin’de büyüme, sanayi üretimi ve perakende satış gibi gerçek zamanlı veriler Çin Merkez Bankası’nın (PBoC) orta vadeli borç verme faizinde indirim beklentilerine rağmen politika faizini aynı seviyede tutmasının nedenini ortaya koydu. Japonya’da ise ÜFE, TÜFE, çekirdek makine siparişleri ve sanayi üretimi verileri ağırlık kazandı

Japonya’da ÜFE’nin aralıkta yıllık %0,3’ten %0’a, TÜFE’nin %2,8’den %2,6’ya ve çekirdek TÜFE’nin %3,8’den %3,7’ye gerilemesi Japonya Merkez Bankası’nın (BoJ) enflasyona yönelik sıkılaştırıcı adım atmada çekimser kalmasını teyit eden bir gelişme oldu. Diğer yandan, çekirdek makine siparişleri ve sanayi üretimi endeksinde (SÜE) kasımda hem aylık hem de yıllık bazda görülen gerilemeler, büyümede istikrar sağlamak adına uzun vadeli tahvil faizlerini kontrol etme metodunu (yield curve control – YCC) benimseyen BoJ’un parasal genişlemeden ödün vermesi gerekliliğini öteliyor. ABD’de TÜFE’nin aralıkta %3,4 iken Japonya’da %2,6 olması ve Fed’in politika faizi tepe noktasını %5,5, BoJ’un ise -%0,1’de tutması USDJPY paritesinde reel faiz kanalıyla yukarı yönlü baskı oluşturuyor. BoJ’un haftaya gerçekleşecek olan PPK toplantısında politika faizi veya 10 yıllık uzun vadeli tahvil alım programı faiz bandında herhangi bir değişikliğe gitmesi beklenmiyor

Öte yandan, Fed’in de mevcut makro ekonomik veriler ışığında 31 Ocak’ta gerçekleşecek PPK toplantısında politika faizini aynı seviyede bırakması en yüksek olasılık olarak görülüyor. Önümüzdeki dönemde ABD verilerinde yumuşak iniş senaryosuna uygun gerçekleşmelerin görülmeye devam edilmesi durumunda Fed’in politika faizini, enflasyonda uzun vadeli hedefi olan %2’ye hizmet edecek uygun seviyeleri yakalayana kadar sıkı tutmaya devam etmesi beklenebilir. Bu durum da reel faiz olgusunun daha uzun süre piyasalarda görülmesi ve USD’nin JPY karşısında güçlü seyrini destekleyebilir. Enflasyon beklentisini de içeren 2 yıllık tahvil getiri farkındaki seyir, %2 hedefinin iki ülke için de sürdürülebilir olması durumunda büyük değişiklik göstermezse GSYH farklarının USDJPY paritesi üzerindeki etkisi ön plana çıkabilir. Bu durum da küreselleşmenin geri plana atılarak yerelleşmeye önem verilmeye başlandığı dönemde katma değeri orta ve orta düşük teknolojik ürünlerle dış ticaret fazlası vermeye yatkın ülkelerin zorlanmasına sebep olur. Bir başka unsur ise Fed’in bilanço küçülttüğü dönemde BoJ’un parasal genişlemeyi sürdürerek para arzını artırmasının parite üzerinde yarattığıetki.

Fed’in politika faizini yüksek tutmaya devam etmesi durumunda piyasaya arz edilen Yen’in swap kanalıyla ABD tahvillerine yatırım yapılarak kazandığı getiri cazibesini korumaya devam edebilir. Sonuç olarak ise Japonya ABD devlet tahvillerinin en büyük alıcısı olma konumunu koruyabilir1 . Bu durum da seçim yılında hem hazine hem de tahvil alım programını sonlandırarak parasal sıkılaşma aşamasına geçen Fed’in tahvil satışları ile piyasadan likit para çekmesine dair sorunların sınırlı kalmasını destekler.

Yurt içinde merkezi yönetim bütçe dengesi aralıkta 842,5 milyar TL, faiz dışı denge ise 800,2 milyar TL açık verdi. Yüksek aylık açıkta deprem harcamalarının aralıkta tahakkuk etmesi ile mevsimsel etkiler rol oynadı. Yılın tamamında bütçe açığı ise 1,37 trilyon TL olarak gerçekleşti. 2023 yılında faiz dışı denge 700 milyar TL açık verdi. Özel sektörün yurt dışından sağladığı kredi borcu kasımda 5,5 milyar$ aylık artışla 163,6 milyar $’a yükseldi. Bu borcun 1 yıla kadar olan vade dağılımına bakıldığında (Kasım 2023 itibarıyla)Ocak-Kasım 2024 döneminde ödenecek toplam borç 42,1 milyar $ seviyesinde. Konut fiyat endeksi kasımda aylık bazda %1,9 artarken, yıllık artış %82,8 oldu. Reel olarak artış ise %12,4 seviyesinde gerçekleşti. Kısa vadeli dış borç stoku, kasımda 2022 yıl sonuna göre %15,3 artışla 171,9 milyar $ olarak gerçekleşti. Bankaların kısa vadeli dış borç stoku aynı dönemde %8,0 artışla 67,3 milyar $, diğersektörlerin ise %7,9 artışla 58,3 milyar$ oldu. Kasım sonu itibarıyla, vadesine 1 yıl veya daha az kalmış kalan vadeye göre kısa vadeli dış borç stoku 226,3milyar $ seviyesinde.

Euro Bölgesi’nde imalat sanayinde zayıf seyir sürüyor

Euro Bölgesi’nde imalat sanayi PMI kasımdaki 44,2 seviyesinden aralıkta 7 ayın en yüksek seviyesi olan 44,4’e yükseldi. Endeks Temmuz 2022’den bu yana eşik seviyenin altında bulunuyor. İmalat PMI Üretim Endeksi ise 44,6’dan 44,4’e gerilerken, fabrika iş kayıpları üst üste 7. ayda da devam etti. Son 1,5 yıldır devam eden mevcut gerileme döneminde genel olarak olduğu gibi, ara malı üreticileri için zorluklar daha şiddetli hissedildi. İmalat PMI endeksindeki sınırlı artışta Almanya ve İtalya etkili oldu. Hizmet sektörü PMI endeksi de sınırlı artışla 48,8 seviyesinde gerçekleşti. Ocakta öncü veriye göre imalat endeksinin 44,5 seviyesinde gerçekleşmesi bekleniyor.

ECB’nin faizleri sabit tutması bekleniyor

ECB son PPK toplantısında kısa vadeli faizlerini sabit tuttu. Karar metninde enflasyonun önümüzdeki yıl boyunca kademeli olarak düşmesi ve 2025 yılında %2'lik hedefine yaklaşmasının beklendiği vurgulandı. ECB projeksiyon setinde manşet enflasyonun 2024 yılında %2,7, 2025 yılında %2,1 olmasını bekliyor. Büyüme için öngörüler; 2024 için %0,8, 2025 ve 2026 için ise %1,5'e yükseleceğini yönünde. Kurul Pandemi Acil Satın Alma Programı’nda (PEPP) 2024 ikinci yarısında küçülmeye gidileceğini belirtti. Lagarde son konuşmasında faiz indirimlerine yazın başlanabileceği mesajını verdi. Ocak toplantısında da kısa vadeli faizlerinsabittutulması bekleniyor.

TCMB’de 250 baz puan faiz artırımı bekleniyor

TCMB aralık toplantısında politika faizini 250 bps artırarak %42,5’e yükseltti. Hazirandan bu yana toplam artış 34,0 puan oldu. Kurul, parasal sıkılaştırma adımlarını en kısa zamanda tamamlamayı öngörüyor. Karar sonrası yayımlanan duyurularla; para arzının ve likiditenin düzenlenmesi amacıyla TL depo alım ihalelerine başlanacağı; YP yükümlülükler için %5 olarak uygulanan menkul kıymet tesis oranı %4’e indirildiği, 29.12.2023 tarihinde sonlanacak olan kredi büyümesine göre menkul kıymet tesisine ilişkin geçici uygulamanın 6 ay süre ile uzatıldığı, deprem bölgesine kullandırılan kredilerin menkul kıymet tesis uygulamasından muafiyetine yönelik hususların Haziran2024’ekadardevamedeceği ilanedildi.

İmalat sanayinde zayıflama görülüyor

Reel kesim güven endeksi (m.a.) aralıkta aylık olarak 0,5 puan azalarak 103,4’e geriledi;şubattan bu yana en düşük seviye. Endeks tarihsel ortalamalarının ise hafif altında. Sektörel güven endekslerinden; perakende ticaret ve hizmet sektörü endeksi artarken, inşaatsektörü ise geriledi. Kapasite Kullanım Oranı (KKO) aralıkta mevsimsellikten arındırılmış olarak aylık bazda 0,2 puan düşüşle %77,3 oldu. Çeyreklik bazda ise 0,7 puan artarak %77,2 ile 2022 üçüncü çeyreğinden bu yana en yüksek değerine ulaştı. İktisadi Yönelim Anketi verileri, imalat sanayiinde bir önceki aya görebir miktarzayıflamaya işaretediyor.

ABD’de ekonomi 3Ç’te güçlü büyüme eğilimini sürdürdü

ABD’de ekonomi 3. çeyrekte yıllıklandırılmış olarak %4,9 büyüdü. Tüketim harcamaları üçüncü çeyrekte de büyümenin itici gücü olmaya devam etti ve büyümeye 2,1 puan katkı sağladı. Stokların katkısı 1,3 puan oldu. Konut dışı sabit yatırımlar büyümeye +0,2 puan, konut yatırımları ise2021 başından bu yana büyümeye ilk kez pozitif (+0,26 puan) katkı sağladı. Kamu harcamalarının katkısı ise 1 puan oldu. Net ihracatın katkısı nötr gerçekleşti. Üretim tarafında iseperakende ticaret veimalatsırasıyla 1,4 ve0,9 puan ile en büyük katkıyısağlayan sektörler oldu. Son çeyrekte ekonominin bir miktar ivme kaybetmesi ve yıllıklandırılmış olarak ilk açıklanacak tahmine göre%1,9 büyümesi bekleniyor.