HAFTALIK BÜLTEN - 22.10.2022

Piyasalarda Fed başkanlarınınsöylemleri ve İngiltere haberleri etkiliydi…

Geride bıraktığımız haftada ABD’de konut verileri, bölgesel Fed Başkanlarının konuşmaları ve işsizlik maaşı verileri fiyatlanırken, Euro Bölgesi (EB) ve İngiltere’de Tüfe verileri ön plana çıktı. İngiltere’de başbakan Liz Truss’ın istifası ise takip edilen diğer gelişmeler arasındaydı. Öte yandan bugünkü İngiltere Eylül ayı perakende satışlarında görülen aylık %1,4, yıllık %6,9’luk düşüş 3Ç22 büyüme görünümü için olumsuz bir tablo ortaya koyuyor.
Son dönemlerde ABD ile İngiltere 10 ve 2 yıllık tahvil getirilerinin arasındaki farkın kapanmasının GBPUSD paritesinde aşağı yönlü etkisi olduğunu gözlemlemekteydik. Geçtiğimiz Cuma günü itibarıyla bu ilişkinin tersine döndüğünü gözlemliyoruz. Özellikle İngiltere’de Tüfe’nin Eylül’de tekrar yıllık bazda %10,1’e yükselmesi ve perakende satışlarda görülen düşüş resesyon endişelerini tekrar gündeme getirirken, siyasi anlamda yaşanan belirsizlik de ülke üzerindeki riskleri artırıyor. İngiltere’nin 2 yıllık CDS primleri vergi teşvik paketinin açıklanmasıyla 30 seviyelerine kadar yükselmişken halihazırda 18,1’lerde (200 günlük HO: 8,8). Vergi teşvik paketinden vazgeçilmesi ve maliye bakanının görevine son verilmesi sonrası haftaya güçlü bir başlangıç yapan GBPUSD’de makro veriler ve politik anlamda suların durulmaması paritede haftalık getirinin %3,2’leri gördüğü hafta ortasından -%0,2’lere gerilemesine yol açtı.
ABD’de Fed’in konut piyasasındaki olumsuzluklara rağmen güçlü istihdam verisine dayanarak şahin duruşunu sürdürmeye devam etmesi DXY’yi 113 seviyesinin üzerine çıkardı. Öte yandan, tahvil getirilerinde gözlenen artışların da etkisiyle altın fiyatlarında Eylül sonundan beri en düşük seviyeler olan 1623 $/ons’a gelindi. Ekim başında 1700 $/ons seviyelerinde olan altında bugün gelinen seviye sonrası kayıp %4,4 civarında gerçekleşiyor. 2007 Kasım’dan beri ilk kez %4,3’lere yükselen ABD 10 yıllık tahvil getirileri Fed’in para politikası duruşundaki sıkılığı fiyatlamaya devamediyor.
Yurt içinde bütçe dengesi Eylül’de 78,6 milyar TL açık verdi. Böylelikle, Ocak-Eylül döneminde bütçe açığı 45,5 milyar TL oldu. Mevduat ve Katılma Hesaplarının kur artışlarına karşı korunmasına ilişkin giderler Ocak-Eylül döneminde 84,9 milyar TL olarak gerçekleşti. Borç verme kalemi ise aynı dönemde 175,3milyar TL oldu; bu tutarın 114,9 milyar TL’si BOTAŞ’a, 16,5 milyar TL’si TC Devlet Demiryolları’na verildi. Kısa vadeli dış borç stoku (KVDBS), Ağustos’ta yıl sonuna göre %13,6 arttı; 138,1 milyar $ olarak gerçekleşti. Bankaların KVDBS’si aynı dönemde %8,2 artışla 55,6 milyar $, diğer sektörlerin ise %15,4 artışla 50,9 milyar $ oldu. Kalan vadeye göre KVDBS ise Ağustos’ta 185,9milyar $ seviyesinde gerçekleşti. TCMB, para politikası kararında, politika faizini 150bps düşürerek %10,5’e çekti.
TCMB; küresel büyümeye yönelik belirsizlikler ve jeopolitik risklerin daha da arttığı bir dönemde sanayi üretiminde yakalanan ivmenin ve istihdamdaki artış trendinin sürdürülmesi açısından finansal koşulların destekleyici olmasının kritik önem arz ettiğini ve bu çerçevede politika faizinin 150 baz puan düşürüldüğünü açıkladı. TCMB, mevcut görünüm altında gelecek toplantıda benzer bir adım atılmasının ardından indirim döngüsünün sona erdirilmesini gündemine aldığını ifade etti. Tüketici güven endeksi Ekim’de aylık %5,3 artışla 76,2 puana yükseldi. Yıllık bazda ise %0,3 geriledi. Artışta maddi durum ve ekonomik duruma ilişkin geçmiş dönemve gelecek dönembeklentilerinde görülen artışlar öne çıktı.

İmalatsanayinde daralmagörülüyor

Euro Bölgesi’nde ekonomik aktivitede yavaşlama devam ediyor. İmalat sanayi aktivitesine ilişkin beklentileri gösteren S&P Global PMI endeksi Eylül’de 48,4 ile Haziran 2020’den bu yana en düşük seviyesinde gerçekleşti. Endeks son üç aydır 50 eşik seviyesinin altında. Bölgenin en büyük ekonomilerinden biri olan Almanya’da ise endeks 47,8’e geriledi. Azalan talep ve enerji kaynaklı maliyet enflasyonundaki artış sektör üzerinde baskı oluşturmaya devam ediyor. Veriler, ekonominin üçüncü çeyrekte daralma gösterebileceğine işaret ediyor. Ekim ayı için beklenti endeksin 48 seviyesine gerileyeceği yönünde

İmalatsanayi endeksinde bir miktar gerileme bekleniyor

ABD’de imalat sanayi aktivitesine ilişkin beklentileri gösteren PMI endeksi Eylül’de 52,0 ile göreli güçlü seyrini sürdürüyor. Alt detaylara bakıldığında; tedarik zincirindeki aksamaların hafiflediği, nakliye masraflarının azaldığı ve böylece firmaların maliyetlerinin üzerindeki yukarı yönlü baskıların bir miktar azaldığı görüldü. ABD’de ISM imalat sanayi endeksi ise Eylül’de 50,9 ile Mayıs 2020’den bu yana en düşük seviyede gerçekleşmişidi. İmalatsanayi PMI endeksinin Ekim ayında öncü veriye göre 51 seviyesine gerilemesi bekleniyor.

Reel kesim güven endeksi gerilemeye devametti

Reel kesim güven endeksi, mevsimsellikten arındırılmış olarak Eylül’de aylık 1,2 puan azalarak 100,20 ile Temmuz 2020’den bu yana en düşük seviyesinde gerçekleşti. Endeks son sekiz aydır düşüş eğiliminde olmakla birlikte 100 seviyesinin üzerinde kalmaya devam ediyor. Hizmet ve perakende sektörü güven endekslerinde üç aylık düşüşün ardından Eylül’de artış görüldü. İnşaat sektörü güven endeksi ise son dört aydır artış eğiliminde; ancak endeks 88,1 ile halen 100 seviyesinin altında. Kapasite kullanım oranı mevsimsellikten arındırılmış olarak Eylül’de 0,7 puan arttı ve %77,3 seviyesinde gerçekleşti.

Dış açık yüksek seyretmeyedevametti

Ticaret Bakanlığı öncü verisine göre, dış ticaret dengesi Eylül’de10,4 milyar $ açık verdi. Dış açık, doğal gaz başta olmak üzere yüksek enerji ithalatı (9,6 milyar $), euro/dolar paritesindeki düşüş, dış talepteki zayıflama ve altın ithalatı (3,1 milyar $) kaynaklı yüksek gerçekleşmeye devam etti. İlk dokuz aydaki dış açık 83,8 milyar $’a, ulaştı. İhracat Eylül’de yıllık %9,2 artarken, ithalatise %41,5 ile güçlü artış eğilimini sürdürdü. Ocak-Eylül döneminde ithalattaki yıllık artış %40,8 ile ihracat artışının (%17) üzerinde gerçekleşti. Çeyreksel bazda ihracatta yıllık artışın ivme kaybetmeye devam ettiği görülüyor.

ECB’nin faiz artırımına devametmesi bekleniyor

Avrupa Merkez Bankası (ECB) Temmuz toplantısında 50 bps faiz artırımının ardından Eylül toplantısında kısa vadeli faiz oranlarını 75 baz puan artırdı. Güncellene projeksiyonlarda ise; büyüme beklentilerinde aşağı, enflasyon beklentilerinde ise yukarı yönlü revizyonlar yapıldı. Büyüme tahminlerini 2022 için %3,1’e yükseltirken, 2023 için %2,1’den %0,9’a düşürdü. IMF, OECD gibi kurumlar da bölge ekonomisi için aşağı yönlü revizyona gittiler. Enflasyon tahminleri ise2022, 2023 ve 2024 için sırasıyla %8,1, %5,5 ve %2,3 olarak revize edildi. ECB’nin bu ayki toplantısında da yüksek giden enflasyon rakamları nedeniyle faiz artırımlarına devam etmesi bekleniyor. Piyasa beklentisi 75 bps artırımyapılacağı yönünde.