Haftalık Bülten 30 Aralık 2023

Yeni Yılınız Kutlu Olsun…

2023 yılındaki makro ekonomik gelişmelere bakıldığında gelişmiş ülke merkez bankalarının enflasyonist baskıları kontrol altına alabilmek adına faiz artırımlarını sürdürdüğü görüldü. Enerji fiyatları ve tedarik zincirlerine bağlı olumsuzlukların azalmasıyla manşet enflasyon oranları düşüş eğilimini sürdürürken, çekirdek enflasyonda gerileme görülmekle birlikte gelişmiş ülke merkez bankalarının %2 olan hedef düzeylerinin üzerinde kalmaya devam etti. Jeopolitik risklerin etkilerinin 2022 yılına göre daha düşük seviyelerde gerçekleşmesi enflasyonda yaşanan aşağı yönlü trendin devam etmesini sağladı

Küresel ekonomik aktivite ise parasal sıkılaşmanın sürmesine rağmen yılın ilk yarısında beklenenden daha güçlü seyrederken, son dönemde sıkı parasal duruşun iktisadi faaliyet ve işgücü piyasaları üzerindeki etkileri kademeli olarak hissedilmeye başlandı. Uluslararası kurumlardan IMF ve OECD’nin son yayınlanan Ekonomik Görünüm Raporlarında 2024 yılı için küresel ekonomik büyüme tahminleri sırasıyla %2,9 ve %2,7 seviyelerinde açıklandı. Fed’in, Aralık PPK toplantısı ardından yayınladığı projeksiyonlarında 2024 yılı için 3 adet faiz indirimi öngörmesi piyasa beklentilerinin altında kaldı. Piyasa beklentisi Fed’in ilk faiz indirimine Mart 2024’te başlayacağını öngörürken, ECB’nin de 2024 yılı nisan ayı gibi faizindirimlerine başlayabileceği yönünde

Özellikle mart ayında yaşanan yerel bankacılık krizi sonrası sert satışlarla karşılaşan ve gerileyen S&P500 içerisinde ayrışmalar ön plana çıktı. Özellikle sene boyunca muhteşem 7 olarak ifade edilen Amazon (AMZN); Apple (AAPL); Alphabet (GOOG); Nvidia (NVDA); Meta (META); Microsoft (MSFT) ve Tesla (TSLA) hisse fiyatlarının sene başındaki değerlerinden ortalama %112,8 yükselmişken S&P500’ün sadece %24,6 yükselmiş olması hisse senetleri arasındaki ayrışmayı net bir şekilde ortaya koydu. Bu ayrışmada büyüme hisselerindeki 2022 yılsonuna göre artış %28,8 olurken değer hisseleri %20 yükseldi. Teknoloji hisselerini bünyesinde barındıran ve yapay zeka gelişmelerinden daha olumlu etkilenen Nasdaq bileşik endeksi ise yıl başına göre %44,2 yukarıda bulunuyor. 2022 yılını S&P500’e göre daha az düşüşle kapatan (%19,4 vs %12,9) Euro Stoxx 600 endeksi ise bu yıl performans açısından ABD borsasının %12,9 ile gerisinde kaldı.

Yıl boyunca bir yandan piyasa aktörlerinin Merkez Bankalarının parasal sıkılaşmaları nedeniyle resesyon beklentilerini canlı tuttuğu ve Orta Doğu’daki jeopolitik gelişmeler de düşünüldüğünde ons altının yıllık bazda %13,2 civarı değer kazanması normal görülebilir. Özellikle yıla 103,5 seviyesinden başlayıp ekimde 107 seviyesine kadar yükselen DXY’nin yılı 101,3’lerde kapaması ve sene içerisinde %5’lere yaklaşan 10 yıllık tahvil getirilerinin %3,88’lere gerilemesi de altındaki artışı destekledi. Değerli metallerden platinyum 2022 yıl sonuna göre %6,4, paladyum ise %37,5 ekside bulunuyor.

2022’de 2021 sonuna göre neredeyse %65’e kadar değerlenip yılı %10,5 yükselişle kapatan Brent petrolün vadeli kontrat fiyatının bu yıl içerisinde küresel ekonomik aktivitede görülen yavaşlamanın da etkisiyle 2022 yılsonuna göre %9,8 gerilediği görülüyor. Bu durum enflasyon üzerinde aşağı yönlü etkiyi ve Merkez Bankalarının öngörülerini destekledi.

Yurt içindeki ekonomik verilere bakıldığında ise büyük deprem felaketinin olumsuz etkilerine rağmen, GSYİH yılın ilk üç çeyreğinde yıllık %4,7 büyüdü. Yıllık enflasyon kasım itibarıyla %62 seviyesinde gerçekleşirken, cari denge turizmdeki olumlu seyre rağmen, dış açıktaki artışın etkisiyle ilk 10 ayda 40,7 milyar $ açık verdi. TCMB, hazirandan bu yana politika faizini toplam 34,0 puan artırarak %42,5’e yükseltirken, parasal sıkılaştırma sürecini destekleme amacıyla kullandığı sterilizasyon araçlarının çeşitliliğini artırarak miktarsal sıkılaştırmaya devam edeceğini belirtti.

İmalat sanayinde zayıflama görülüyor

İstanbul Sanayi Odası Türkiyeİmalat Satın Alma Yöneticileri Endeksi (PMI) kasımda 1,2 puan azalışla 47,2’ye geriledi ve Kasım2022’den bu yana en düşük seviyeye indi. İmalat sanayi faaliyetindeki zayıflamada hem iç hem dış talep etkili oluyor. Talepteki düşüşe bağlı olarak firmaların üretimi, mal alım miktarları ve stokları geriliyor. İstihdamda da üretim ve talep görünümüne paralel olarak azalış gerçekleşiyor, ancak henüz ılımlı seviyede. Aralık ayına ilişkin öncü göstergelerden Reel Kesim Güven Endeksinde düşüş devam etti. Kapasite kullanım oranı da hafif geriledi. Veriler imalat sanayinde zayıflamanın sürdüğüne işaretediyor.

Enflasyonun yılı %64 seviyelerinde tamamlamasını bekliyoruz

Tüketici enflasyonu kasımda aylık bazda %3,28 artarken, yıllık artış ise %61,36’dan %61,98’e yükseldi. Aylık bazdaki artışta tüketicilere yönelik doğal gaz fiyat desteği uygulaması nedeniyle gerçekleşen teknik artış (1,01 puan) önemli rol oynadı. Çekirdek enflasyon göstergelerinden B endeksi yıllık enflasyonu 0,3 puan azalarak %67,3, C endeksi yıllık enflasyonu 0,1 puan artışla %69,9 oldu. Çekirdek enflasyon oranlarında değişimin sınırlı kalmasında temel mal yıllık enflasyonundaki ılımlı geri çekilmeye rağmen, hizmet yıllık enflasyonundaki artışın devam etmesi etkili oldu. TÜFE’nin aralıkta aylık %2,4, yıllık olarak %64artışgöstereceğinitahminediyoruz.

İmalat sanayi daralma bölgesinde kalmaya devam etti

ABD’de ISM imalat endeksi kasımda 46,7 ile yatay gerçekleşti. Endeks Kasım 2022’den bu yana daralma bölgesinde bulunuyor. Alt endekslere bakıldığında; yeni siparişler kasımda aylık 2,8 puan artışla 48,3’e yükselmekle birlikte üst üste 15. ayda da daralma bölgesinde kaldı. Üretim endeksi 1,9 puanazalırken 48,5 ileyeniden eşik seviyenin altına geriledi. İstihdam endeksi 1,0 puan düşüşle 45,8’e geriledi. Fiyat endeksi 4,8 puan artarak 49,9 seviyesinde gerçekleşti. Stokların düşüş hızında bir miktar ivme kaybı gözlenirken, yeni ihracat siparişleri ve ithalat endekslerinde düşüş devam etti. ABD’de ISM imalat sanayi endeksinin aralıkta 47,2 seviyesinde gerçekleşmesi bekleniyor.

Enflasyonda kademeli düşüş sürdü

Euro Bölgesi’nde TÜFE kasımda yıllık %2,4 arttı; Temmuz 2021’den bu yana en düşük seviye. Yıllık enflasyon oranına en yüksek katkı 1,69 puan ile hizmet sektöründen gelirken, gıda, alkol ve tütün 1,37 puan, enerji dışı sanayi ürünlerinde 0,75 puan katkı sağladı. Enerjinin katkısı ise -1,41 puan oldu. Gıda, içecek ve tütün yıllık enflasyonu 0,5 puan düşüşle %6,9'a geriledi. Enerji fiyatları yıllık bazda %11,5 düştü. Gıda ve enerji hariç çekirdek enflasyon %4,2’ten %3,6'ya geriledi. Çekirdek enflasyon aylık bazda %0,1 azaldı; Nisan 2021'den bu yana görülen ilk daralma oldu. Aralıkta enflasyonun öncü veriye göre aylık bazda %0,2 artması, yıllık olarak %3,0 seviyelerinde gerçekleşmesi bekleniyor.

ABD’de istihdam artışlarında ılımlı seyir sürüyor

ABD’de tarım dışı istihdam kasımda aylık bazda 199 bin arttı. Ekim ayında revizyon görülmezken, eylül rakamı 35 bin aşağı yönlü güncellendi. İşgücüne katılım oranı %62,8’e (ekim: %62,7) yükselirken, işsizlik oranı %3,9’dan %3,7’ye geriledi. İstihdam,sağlık hizmetleri, kamu sektörü veimalatsektöründe artarken, perakende ticaretsektöründe azaldı. Ortalama saatlik kazanç aylık bazda %0,4 ile beklentilerin üzerinde artarken, yıllık artış ise %4,0 ile yatay gerçekleşti. Fed’in bu yıl sonu için işsizlik oranı beklentisi %3,8. Aralık ayı için piyasa beklentisi tarım dışı istihdamın aylık 168 bin artacağı, işsizlik oranının %3,8 seviyesinde gerçekleşeceği yönünde.