HAFTALIK BÜLTEN - 3.06.2023

Tarım Dışı İstihdam verisi öncesinde yurt dışı piyasalarda pozitif hava hakim

• Geride bırakmakta olduğumuz hafta ABD tarafında bugün açıklanacak Tarım Dışı İstihdam (TDİ) verisi öncesinde işgücüne yönelik veriler takip edilirken, ISM imalat sanayi endeksinin alt detaylarından ise ekonomik aktivite ve girdi fiyatlarındaki seyrin Fed’in önümüzdeki dönem atacağı adımlar üzerindeki etkisi anlaşılmaya çalışıldı. Bej Kitap’ta gözlenen ekonomik aktivitedeki ılımlı hız kesme ve işgücünde bölgesel bazda görülen güçlü seyir ise ekonomide yumuşak inişsenaryosunun mevcutta gerçekleşmekte olduğuna işaret ediyor. Diğer yandan raporda, fiyatlarda görülen hafif artış trendinin ISM verisi ile uyumsuz seyri ve Bölgesel Fed Başkanlarından gelen haziran ayı PPK’sında olası faiz artırım patikasında soluklanma / frene basma yönündeki açıklamalar piyasalara olumlu yansıdı.

 

• Fed’in faiz artırımlarına ara vereceği beklentisi emtialarda önemli bir kataliz görevi görerek artışlara yol açtı. Yazının yayına hazırlandığı saatlerde altının ons bazında değeri hem DXY’de hem de ABD 10 yıllık tahvil getirisinde görülen aşağı yönlü seyrin etkisiyle 3 hafta aradan sonra yükseliş trendinde: haftalık %1,7 artışla 1980$/ons seviyesinde. Gümüş ve bakır fiyatlarında da benzer eğilim gözleniyor.Artışlar sırasıyla haftalık %2,7 ve %2,4 seviyelerinde.

 

• Hafta sonunda gerçekleşmesi beklenen OPEC+ toplantısı öncesinde petrol fiyatlarında Çin’den hafta başında gelen resmi PMI verilerinde görülen aşağı yönlü seyir sonrası satış baskıları hakimdi. Bugün ise özel sektöre yönelik açıklanan Caixin imalat sanayi PMI verisinin 3 ay sonra tekrar genişleme bölgesine yükselmesinin talep üzerinde yarattığı canlandırıcı etkiyi görmekteyiz. OPEC+ toplantısından petrol arzına yönelik kesinti haberlerinin çıkabileceği yönündeki beklentiler ile Çin’den gelen son veri birleştirildiğinde petrolde hafta ortasında görünen olumsuz havanın bir miktar dağılmaya başladığı görülüyor. Brent petrolün vadeli kontrat fiyatı yazının hazırlandığı esnada haftalık %1,8 düşüşle 75,5$/bbl seviyelerinde bulunuyor.

 

• ABD’de Fed’in faiz artışı konusunda haziranda frene basması beklenirken Euro Bölgesinde mayıs ayı öncü TÜFE ve çekirdek TÜFE verilerinin önceki ay ve piyasa beklentilerinin altında gerçekleşmesine rağmen ECB Başkanı ve PPK üyelerinden ılımlı faiz artırımlarının devam edeceğine yönelik söylemler sonrası EURUSD’de hafta ortalarında gelinen 1,0690 seviyelerinden 1,0767’lere doğru yükseliş görülüyor.

 

• Yurt içinde ekonomik güven endeksi mayısta 1,5 puan artışla Eylül 2021’den bu yana en yüksek seviye olan 103,7’ye yükseldi. Ekonomik güven endeksinin 100'den büyük olması genel ekonomik duruma ilişkin iyimserliği gösteriyor., Ticaret Bakanlığı tarafından bugün açıklanan geçici dışticaret verilerine göre mayıs ayında dış ticaret açığı 12,7 milyar $ oldu. Mayıs ayında ihracat 21,7 milyar $ olurken, ithalat da 34,3 milyar $’a yükseldi. Bu dönemde, altın ithalatı 3 milyar $ ile yeniden ivme kazanırken, altın ve enerji hariç ithalattaki artış eğilimi de korundu.

 

• Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYİH), 1Ç23’te yıllık %4,0, mevsimsellikten arındırılmış çeyreklik bazda ise %0,3 arttı. Üretim yöntemine göre GSYH’ya yıllık bazda en yüksek katkı hizmetler, finans sektörü ve inşaattan geldi. Harcamalar yöntemine göre ise yıllık ve çeyreklik büyümenin kaynağı yurt içi talep olurken, net ihracatın büyümeye katkısı negatif oldu. İmalat sanayi PMI endeksi ise mayısta 51,5 ile nisana göre değişmezken, deprem sonrasında imalat sanayiindeki toparlanmanın gücünü koruduğuna işaret etti. Mayıs ayında üretimde hem iç hem dış talep koşullarındaki iyileşmeyle artarken, iç talebin görece olumlu seyri korunuyor. Sektörel bazda PMI’daki olumlu seyrin genele yayıldığı, ağaç ve kağıt ile elektrikli ürünler sektörlerinin ise görece daha zayıfseyrettiği görüldü. Depremden olumsuz etkilenen tekstil, ana metal ve gıda sektörlerinde ise toparlanma devam etti.

Enflasyonda düşüş eğilimi sürüyor

• Tüketici enflasyonu nisanda aylık bazda %2,39 artarken, yıllık olarak ise %50,51’den %43,68’e geriledi. Yıllık enflasyondaki düşüşe hem baz etkisi hem de ana eğilimdeki iyileşme katkısağladı. Manşet enflasyonla birlikte çekirdek enflasyon göstergelerinin yıllık artış oranları da geriledi. B endeksi yıllık enflasyonu 4,1 puan azalarak %48,0, C endeksi yıllık enflasyonu da 1,9 puan azalarak %45,5 oldu. Çekirdek enflasyondaki düşüşte hem temel mallar hem hizmetler rol oynadı. Yİ-ÜFE aylık bazda %0,81 artarken, yıllık artış %62,5’ten %52,1’e geriledi. Mayıs ayı TÜFE hesaplamaları kapsamında doğal gaz için uygulanacak 'sıfır fiyat' yönteminin etkisiyle TÜFE’nin aylık bazda %0,05 azalması bekleniyor.

Hizmet sektöründe güçlü seyrin sürmesi bekleniyor

• ABD’de imalatsanayiinde zayıf seyirsürerken, hizmet sektörü endeksi son dört aydır genişleme bölgesinde. Hizmet sektörü endeksi nisanda 51,2’den 51,9’a yükseldi. Alt endekslerden yeni siparişler üst üste dördüncü ay genişledi ve marta göre 3,9 puan artışla 56,1’e yükseldi. Aktivite endeksi 55,4’ten 52,0’a, istihdam endeksi de 51,3’ten 50,8’e geriledi. Fiyat endeksi 59,6 ile yataya yakın gerçekleşti. Mayıs ayında imalat sanayiinde endeks aylık 0,2 puan düşüşle 46,9 oldu; son yedi aydır daralma bölgesinde. Hizmet sektörü PMI endeksi mayıs öncü verisi yükselişini sürdürerek 55,1 ile Nisan 2022’den bu yana en yüksek seviyede gerçekleşmişti. ISM hizmet sektörü endeksinin de 52,5’e yükselmesi bekleniyor.

Üretici fiyat enflasyonu gerilemeye devam ediyor

• Euro Bölgesi’nde üretici fiyat endeksi (ÜFE) martta aylık bazda %1,6 daralırken, yıllık artışı ise %13,3’ten %5,9’a geriledi. Yıllık bazda ÜFE, geçtiğimiz yıl özellikle Rusya-Ukrayna savaşı nedeniyle artan enerji fiyatlarının etkisiyle Ağustos 2022’de %43,3 ile rekor yüksek seviyede gerçekleşmişti. ÜFE, enerji sektöründe aylık %4,8 ve ara mallarında %0,4 azalırken, sermaye mallarında %0,2, dayanıklı tüketim mallarında %0,3 ve dayanıksız tüketim mallarında %0,9 arttı. ÜFE, aylık bazda ekimden bu yana (aralık hariç) aylık bazda daralma kaydediyor. Nisan’da da ÜFE’nin aylık bazda %2,8 daralması, yıllık bazda artışın ise %1,8 ile Şubat2021’den bu yana en düşük seviyede gerçekleşmesibekleniyor.

İhracatta daralma bekleniyor

• Çin'in dış ticaret fazlası, mart ayındaki 88,2 milyar dolardan nisanda 90,2 milyar dolara yükseldi. İhracat dolar bazında son iki aydır artış gösteriyor; nisanda yıllık artış %8,5 oldu. İthalat ise ekimden bu yana daralma (şubat hariç) kaydediyor, nisanda yıllık %7,9 düştü. Çin'in en büyük ticaret ortağı olan ASEAN bloku (toplam ticaret içinde payı %15,7) yıllık %5,6 arttı. Aynı dönemde, AB ve ABD ile ticaretsırasıyla %3,5 ve %11,2 azalış gösterdi. Rusya'ya ihracat yıllık %67,2, bu ülkeden ithalat ise %24,8 arttı. Otomobil ve elektrikli araç ihracatı artış kaydetti. Çin’de ihracat ve ithalatın dolar bazında mayıs ayında sırasıyla yıllık %2,0 ve %8,0 azalış göstermesibekleniyor.

Sanayi üretiminde toparlanmanın sürmesi bekleniyor

• Sanayi üretiminde (SÜE) deprem sonrası toparlanma görülüyor. SÜE, mevsimsellikten arındırılmış (m.a.) olarak şubat ayında aylık %5,9 daraldıktan sonra mart ayında aylık %5,5 arttı. Takvim etkilerinden arındırılmış olarak ise yıllık %0,2 daraldı. Öncü göstergeler, nisan ayında sanayi üretimindeki toparlanmanın sürdüğüne işaret ediyor. PMI endeksi (m.a.) nisan ayında 50,9’dan 51,5’e yükseldi. Kapasite kullanım oranı (m.a.) nisanda 1,4 puan artışla %75,6’ya yükselirken, reel kesim güven endeksi 105,1 ile Mayıs 2022’den bu yana en yüksek değerine ulaştı. Sanayi üretiminin de nisanda yıllık %0,8 artış göstermesi bekleniyor.