HAFTALIK BÜLTEN - 31.12.2022

Sağlıklı, mutlu, güzel bir yıl diliyoruz

Geride bıraktığımız yıl küresel çapta enflasyon endişelerinin belirginleşmesi, Rusya-Ukrayna savaşı neticesinde enflasyonun yukarı yönlü baskılanması ve gelişmiş ülke merkez bankalarının çoğunun bu baskılar karşısında parasal sıkılaştırıcı politikaları tercih etmeleri neticesinde bir miktar gerilemesi ekseninde şekillendi. Fed’in martta başlayan sıkılaşma döngüsü neticesinde politika faizinde toplam 425bps, ECB’nin temmuzdan itibaren toplam 250bps ve BOE’nin Aralık 2021’den itibaren 340bps (2022 yılında toplam: 325bps) artış yaptığını gördük. Negatif nominal faiz politikası uygulayan İsviçre Merkez Bankası’nın (SNB) 15 yıl aradan sonra politika faizini ilk kez artırmasının ardından 2 artış daha gerçekleştirerek %1 seviyesine yükseltmesi de sıkılaşma adımları anlamında önemli bir dönüm noktasıydı. Bu gelişmelerle USD’deki güçlenme neticesinde dolar endeksi (DXY) 2021 sonundaki 95,67 seviyesinden yıl içerisinde 114,78’e kadar yükselmesinin ardından yılı 103,75 seviyelerinden kapamaya hazırlanıyor.

Gelişmiş ülke merkez bankalarının para politikası çerçevesinde yaptıkları faiz artışları neticesinde gelişmekte olan ülke para birimlerinin de baskılandığına şahit olduk. JP Morgan’ın gelişmekte olan ülke (GOÜ) para birimlerini baz alarak oluşturduğu EMCI endeksi 2021 sonundaki 52,57 seviyesinden 49,86’ya geriledi. Ekimde endeks 48,23’e kadar gerilemişti.

Finansal sıkılaşma döngüsü küresel hisse senedi piyasal arı üzerinde de baskı oluşturdu. Dün itibariyle geçtiğimiz yılın sonundan beri MSCI Dünya endeksi %19, MSCI GOÜ endeksi %22 (2008’den beri en kötü performans), MSCI Çin endeksi ise %24 oranında değer kaybetti. S&P500 endeksi de Fed’in sıkılaşma döngüsü ile birlikte 2021 sonuna göre %19 gerilemiş durumda. Endeks geçtiğimiz yıl %29 oranında değer kazanmıştı.

Jeopolitik riskler, resesyon endişeleri ve Rusya’ya uygulanan yaptırımların yarattığı ödeme zorlukları, altının 2022 yılında alternatif bir yatırım/ödeme aracı olarak kullanılmasına sebep oldu. 2021 sonunda 1.829$/ons’tan işlem gören altın bugün 1.820$/ons seviyesinde bulunuyor. Alternatif yatırım araçlarıyla kıyaslandığında kaybı %1 ile düşük seviyelerde. Öte yandan sene başında 133 milyar $’lık altın rezervi olan Rusya Merkez Bankası’nın (RMB) 18 Şubat 2022’de 643,2 milyar $ olan toplam rezervleri 30 Eylül’de 540,7 milyar $’a kadar geriledikten sonra yıl sonunda 581,7 milyar $’a yükseldi. USDRUB paritesi ise 2021 sonunda 74,72 iken yıl içerisinde 138,46’ya (Mart 2022) kadar yükselmesinin ardından halihazırda 70,93’den işlem görüyor. Başlıca merkez bankalarının resesyon vurgularında yaşanabilecek artışların önümüzdeki dönem altın talebini artırması mümkün. Parasal sıkılaşma döngüsünün sonlanması ihtimali deUSD’ningüç kaybına, altında değerlenmeye yol açabilir.

Yurt içinde bu hafta İktisadi Yönelim Anketi (İYA) verilerine göre, imalat sanayii ana eğilimi dış talep kaynaklı zayı f seyretmeye devam ederken, iç talep göstergelerinde kısmi bir iyileşme gözlendi. Reel kesim güven endeksi mevsimsellikten arındırılmış olarak aylık ve çeyreklik bazda 0,3 puan artarak 101,6 seviyesine yükseldi. Böylelikle, imalat sanayiinde iyimserlik son çeyrekte sınırlı artsa da tarihsel ortalamalarınınaltında kalmaya devam etti.

İmalat sanayii kapasite kullanım oranı (KKO) mevsimsellikten arındırılmış olarak iki aylık düşüşün ardından aralıkta 0,5 puan artışla %76,4’e yükseldi. Aylık artışa karşın KKO, son çeyrekte önceki çeyrek ortalamasının 1,0 puan altında (%76,3) gerçekleşti. Bu görünüm, kasım ve aralık aylarında sanayi üretimi ana eğiliminin zayıflamaya devam ettiğine işaret ediyor. Ekonomik güven endeksi mevsimsellikten arındırılmış olarak aralıkta %0,7 artarak 97,6’a yükseldi. Alt endekslerden reel kesim (imalat sanayi) güven endeksi %0,3 artışla 101,6, hizmet sektörü güven endeksi %1,7 artışla 120,1, perakende ticaret sektörü güven endeksi %4,5 artışla 127,5, inşaat sektörü güven endeksi %1,2 yükselişle 92,6 seviyesinde gerçekleşti. Tüketici güven endeksi ise %1,3 azalışla 75,6’ya geriledi.

İmalat sanayinde zayıf seyir devam ediyor

PMI endeksi kasımda 45,7 ile mayıs 2020’den bu yana en düşük seviyesine gerilerken, imalat sanayiinde zayıflamanın son çeyrekte ivmelenerek sürdüğüne işaret etti. Zayıflamada dış talep ana belirleyici olmaya devam ederken, yeni siparişlerdeki sert düşüş üretime olumsuz yansıdı. Sektörel verilere göre, tekstil veana metal sektörleri olumsuz ayrışmaya devam etti. Aralık ayına ilişkin öncü göstergelerden reel kesim ve sektörel güven endekslerinde görülen artışa benzer eğilimin PMI endeksinde de görülebileceğini değerlendiriyoruz.

Enflasyonda düşüş eğilimi görülmeye başladı

Tüketici fiyatları kasımda aylık %2,88 artarken, yıllık artış ise %85,51’den %84,39’a geriledi. Aylık enflasyonda gıda grubu öne çıkmakla birlikte, tüm alt gruplarda fiyat artışlarının sürdüğü görüldü. Çekirdek B endeksi yıllık artış oranı %77,01’den %76,18’e geldi. Yİ-ÜFE’de aylık %0,74 artarken, yıllık enflasyon baz etkisiyle %157,69’dan %136,0’a geriledi. Aylık enflasyonun sınırlı kalmasında enerji grubundaki %4,2 oranındaki azalış etkili oldu. Enflasyonun aralıkta aylık %1,3 artış göstermesi ve böylece yıllık enflasyonun yüksek baz etkisiyle%64,3’egerilemesini bekliyoruz.

İmalat sanayisinde yavaşlama görülüyor

ABD’de ISM imalat sanayi endeksi kasım ayında 49 ile 50 eşik seviyesinin altında gerçekleşti ve endeks Mayıs 2020’den beri ilk kez daralma bölgesine gerileyerek imalat sanayiinde yavaşlamaya işaret etti. Alt endekslere bakıldığında; yeni siparişler, üretim ve istihdamda gerileme görülüyor. Yeni siparişler 47,2’ye gerilerken, endeks son 3 aydır eşik seviyenin altında seyrediyor; 18 sektörden 14’ünde düşüş gözlenirken sadece giyim, deri ve benzeri ürünler arttı. İstihdam endeksi ekimde 50 seviyesine yükselmesinin ardından kasımda yeniden gerileyerek 48,4 olarak gerçekleşti. Aralık ayında endeksin 48,5 seviyesinde gerçekleşmesi bekleniyor.

ÜFE’de düşüş eğiliminin sürmesi bekleniyor

Euro Bölgesi’nde üretici fiyatları enflasyonu (ÜFE) ekimde enerji fiyatlarındaki düşüşün etkisiyle aylık bazda %2,9 daralırken, yıllık artış ise %41,9’dan %30,8’e geriledi. Alt kırılımlara bakıldığında; enerji fiyatlarında aylık %6,9 ile sert düşüş görülürken, ara malı, sermaye malı ve tüketim malları ise arttı. Enerji hariç bırakıldığında ise ÜFE’deki aylık artış %0,5 oldu. Yıllık bazda ise en yüksek artış %65,8 ile enerji sektöründe görüldü. Bölgede üretici fiyatlarındaki düşüş eğiliminin sürmesi ve yıllık enflasyonun kasımda yıllık %27,5’e gerilemesi bekleniyor.

Tarım dışı istihdamda ılımlı artış devam ediyor

ABD’de tarım dışı istihdam kasımda aylık 263 bin kişi artarken, işsizlik oranı ise %3,7 ile yatay gerçekleşti. Ekimrakamı ise 23 bin artışla 284 bin’e revize edildi. Eğlence, sağlık ve kamu sektörlerinde istihdam artarken, perakende ticaretile nakliye vedepolama sektörlerinde ise düşüşler görüldü. İş gücüne katılım oranı da %62,2’den %62,1’e geriledi. Enflasyon ve yüksek faiz oranları ekonomik aktivitede yavaşlamaya neden olacağı için istihdam piyasasında da yavaşlama görülebilir. Aralık ayında tarım dışı istihdamın aylık 200 bin kişi artması, işsizlik oranının ise %3,7 ile yatay gerçeklemesi bekleniyor. Ortalama saatlik kazançların ise yıllık %5,0 artış göstereceği tahmin ediliyor.