HAFTALIK BÜLTEN - 6.05.2023

Tarım Dışı İstihdamverisi öncesinde küresel piyasalar genelolarak satıcılıydı

Geride bırakmakta olduğumuz kısa haftaya ABD tarafında yerel bankacılık krizinin son halkası olan First Republic Bank’a ilişkin el koyma ve JP Morgan’a devrolması haberi ile Çin’in Lojistik ve Satınalma Federasyonu’nun PMI imalat sanayi nisan verisiyle başladık. Çin’in PMI verisinde görülen bozulmanın özellikle petrol üzerinde yarattığı etki hafta boyunca kendini gösterirken dün de Caixin PMI imalat sanayi verisinin 50 eşik seviyesinin altında kaldığını gördük. Küresel çapta ISM ve PMI verileri takip edilirken diğer yandan ABD’de bugün açıklanacak nisan ayı Tarım Dışı İstihdam verisi öncesinde istihdama yönelik gelen destekleyici diğer veriler ile Fedve ECB’nin PPK kararları takip edildi.
Fed’in PPK toplantısı sonrası politika faizini 25bps artırmasının ardından veriye dayalı karar vermeye devam edeceğine yönelik vurguya yoğunlaşması ve istihdam piyasasının güçlü olduğuna dair vermeyi sürdürdüğü mesaj öne çıktı. Para politikası duruşunun %2 enflasyon hedefine ulaşmada yeterince sıkı olana kadar"bazı ekadımlar" atılması söylemi yumuşatılarak veriye dayalı olarakadımlar atılabileceği şeklinde yeniden uyarlandı. Yerel bankacılık sektörüne ilişkin renk vermekten uzak duruş ve borç tavanına ilişkin sorunların siyasiler tarafından çözülebileceğine yönelik vurgular ise Fed’in ana görevi olan tam istihdam ve fiyat istikrarına odaklandığını gösteriyor.
Diğer yandan ECB’nin de veriye dayalı hareket etmeye devam edeceğine yönelik vurgusunun yanında faiz artırım yolculuğunda sona gelinmediğini vurgulaması 25bps artışın ardından yenilerinin gelebileceğinin habercisi oldu. Finansal sektöre ilişkin yorumlarda ise Avrupa Bankacılık Sistemi’nin yeterince güçlü durduğunun ancak gerekirse de ECB’nin Euro Bölgesi (EB) finansal sistemine likidite desteği sağlamak içindonanımlı olduğununaltı çizildi.
Özellikle ABD tarafında var olan yerel bankacılık sistemine ilişkin risklerin desteklediği altın nisan ortasından beri ilk kez 2000$/onsseviyesini aşarak Mart 2022 sonrası en yüksek kapanışı olan 2050$/ons’lara kadar yükseldi. DXY’nin mart başında gördüğü 105,7 seviyelerinden 101,3’lere gerilemesi ve 10 yıllık tahvil getirisinin mart başındaki %3,99’dan %3,74’lere gerilemesinin değerli metal üzerinde yukarı yönlü baskıyı artıran unsurlar olarak öne çıktığı görülüyor. Dünya Altın Konseyi’nin (WGC) 1Ç23 raporuna göre ise altının toplam talebi tezgah üstü işlemlerde yaşanan toparlanmanın da etkisiyle yıllık %1 artışla 1.174 tona yükseldi. Talepteki sınırlı artışta merkez bankası alımlarında devam eden ivme ve yeniden canlanan Çin tüketici talebinin, BYF'lerinolumsuz katkısı ve Hindistan'daki zayıflıkla dengelendiği görüldü. Fiyatlama bazında ise 1Ç23 ortalamasının 1.890$/ons ile bir önceki çeyreğe göre %10 yukarıda olduğu ve 3Ç20 rekor düzeyine yaklaştığı vurgulandı.
Yurt içinde imalat sanayi PMIendeksi nisanda 51,5 ile Aralık 2021’den bu yana en yüksek seviyeye ulaştı. Veri, deprem sonrası imalat sanayiinde toparlanmanın sürdüğüne işaret etti. Talepteki iyileşmeyle birlikte üretim, yeni siparişler art arda ikinci ay da artış kaydetti. Ticaret Bakanlığı nisan ayı geçici dışticaret istatistikleri uyarınca dış ticaret dengesi nisanda 8,8 milyar $ açık verirken, 12 aylık birikimli açık 120,4 milyar $ seviyesinde. İhracat yıllık %17,2 ithalat ise %4,5 düşüşle sırasıyla azalışla 19,3mlr $ ve 28,2mlr $ oldu. Enerji ithalatı nisanda 5,0 milyar $ seviyesinde gerçekleşti.
TÜFE nisanda aylık bazda %2,39 artarken, yıllık olarak ise baz etkisi ve ana eğilimdeki iyileşmeyle %50,51’den %43,68’e geriledi. Manşet enflasyonun yanında çekirdek enflasyon göstergelerinin de yıllık artış oranları geriledi. B endeksi yıllık enflasyonu 4,1 puan azalarak %48,0, C endeksi yıllık enflasyonu da 1,9 puan azalarak %45,5 oldu. Çekirdek enflasyondaki düşüşte hem temel mallar hem hizmetler rol oynadı. Reel sektörün (finansal kesim dışındaki firmalar) net döviz açık pozisyonu şubatta aylık 2,4 milyar $ azalarak 86,8 milyar $ seviyesinde gerçekleşti. Bunda döviz yükümlülüklerinin aylık 5,1 milyar $ ile döviz varlıklarının (2,7 milyar $ azalış) üzerinde azalması etkili oldu. TCMB 2023-II Enflasyon Raporu’nda 2023, 2024 ve 2025 yıl sonu enflasyon tahminlerini değiştirmeyerek sırasıyla %22,3, %8,8 ve %5 olarak korudu. Gıda enflasyonu varsayımı 5,9 puan artışla %27,9’a yükseltilirken,petrolfiyatı tahmini 80,8$’dan 78,1$’a indirildi.

Depremsonrası üretimde toparlanma bekleniyor

Sanayi üretimi şubatta deprem kaynaklı mevsimsellikten arındırılmış olarak aylık bazda %6,0, takvim etkilerinden arındırılmış olarak yıllık %8,2 ile sert daralma gösterdi. Üretimdeki daralma ana sanayi gruplarının geneline yayılırken, deprem bölgesinde ağırlıklı olarak faaliyet gösteren tekstil ve ana metal ile inşaat bağlantılı metalik olmayan mineral madde sektörleri düşüşte önemli rol oynadı. Öncü göstergeler, deprem felaketinin olumsuz etkilerinin mart ayında azaldığına ve sanayi üretiminde toparlanmaya işaret ediyor. PMI endeksi Mart ayında 50,1’den 50,9’a yükselirken, kapasite kullanım oranları da depremkaynaklı etkileri büyükölçüde telafi etti.

Enflasyonda kademeli düşüş devam etti

ABD’de tüketici enflasyonu martta aylık %0,1 artarken, yıllık artış ise %5,0’a geriledi; mayıs 2021’den bu yana en düşük seviyede. Aylık enflasyona en yüksek katkı mart ayında da barınma fiyatlarından geldi; şubatta aylık %0,8 artışın ardından mart ayında da %0,6 arttı. Enerji fiyatları son iki aydır düşüyor; şubatta aylık %0,6 azalışın ardından martta %3,5 geriledi. Gıda fiyatları ise yatay seyretti. Gıda ve enerji fiyatları hariç tutulduğunda çekirdek enflasyon %0,4artarken, yıllık artış %5,6 seviyesinde gerçekleşti. Nisanda enflasyonun aylık %0,4 artması, yıllık bazda%5,0 seviyesinde gerçekleşmesi bekleniyor.

Çin’de üretici fiyat enflasyonunda daralma devam ediyor

Çin‘de tüketici fiyatları, şubattaki yıllık %1'lik artışın ardından martta yıllık %0,7 arttı. Aylık bazda ise fiyatlar %0,3 düştü. Gıda ve enerji hariç çekirdek enflasyon yıllık %0,7 arttı. Gıda fiyatları, şubat ayındaki %2,6'lık artışın altında yıllık %2,4 arttı. Hükümetin yılsonu enflasyon tahmini %3 seviyesinde. Üretici fiyat enflasyonu ise son altı aydır düşüş eğiliminde. Şubattaki yıllık %1,4 düşüşün ardından martta da %2,5 daraldı. Emtia fiyatlarının geçtiğimiz yıla göre düşmesi ve tedarik zincirindeki sorunların azalmasıyla birlikte girdi maliyetlerinde düşüş görülüyor. TÜFE’nin nisanda yıllık %0,3 artması,ÜFE’nin ise%3,2 düşüş göstermesi bekleniyor.

Cari açık yüksek seyretmeye devam ediyor

Cari işlemler dengesi şubat ayında 8,78 milyar $ açık verdi. 12 aylık birikimli cari açık ise 51,9 milyar $’dan 55,4 milyar $’a yükseldi. Mevsimsellikten arındırılmış verilere göre ise cari işlemler açığında kısmi bir iyileşme olsa da yüksek seviyeler korunuyor. Aylık iyileşmede altın ve enerji ithalatındaki ivme kaybı rol oynadı. Hizmetler dengesi cari dengeye olumlu katkı sağlamaya devam ediyor. Mart’ta dış ticaret açığı altın ve enerji ithalatındaki düşüşle yıllık bazda geriledi; ihracat yıllık %4,4, ithalat %3,4 artarken dış açık 8,3 milyar $ oldu. Mart ayında cari dengenin 5,05 milyar $ açık vereceğinitahminediyoruz.

Ekonominin çeyreksel bazda %0,1 büyümesi bekleniyor

İngiltere’de ekonomi 2022 yılı son çeyreğinde, çeyreksel bazda %0,1 büyüdü. Harcamalar tarafından bakıldığında; tüketim harcamaları %0,2 yatırım harcamaları %0,3 artarken, net ihracat büyümeyi 0,4 puan aşağı çekti. Öncü verilerden imalat sanayi PMI 2022 yılı son çeyreğinde ortalama 46,0 iken, bu yılın ilk çeyreğinde 48,1’e yükselmekle birlikte daralma bölgesinde kalmaya devam etti. Hizmetler tarafında ise endeks ortalaması aynı dönemde 49,2’den 51,7’ye yükseldi. Yılın ilk çeyreğinde ekonominin öncü veriye göre çeyreksel bazda%0,1 büyümesi bekleniyor.