Haftalık Bülten 9 Aralık 2023

Önümüzdeki hafta gelişmiş ülke merkez bankaları faiz kararları takipedilecek

Geride bıraktığımız haftada gelecek hafta gerçekleşecek Fed, ECB ve BoE PPK toplantıları öncesinde ekonomik aktiviteye yönelik son veriler takip edildi. ABD tarafında fabrika siparişleri gerilerken, ISM ve PMI hizmet sektörü verilerinin 50 eşik seviyenin üzerinde kalması ve işgücü verilerinde istikrarın sürmesi, ADP istihdam ve JOLTS açık pozisyon sayısı verilerinde de görüldüğü şekilde sanayi ve hizmet sektörü ayrışmasını ortaya koydu. Bugün açıklanacak tarım dışı istihdam (TDİ) verisi öncesinde ekonomik aktivitede ivme kaybının öne çıktığı ve bunun işgücüpiyasasına yansımaya başladığı görülüyor.

Euro Bölgesinde (EB) Sentix yatırımcı güven endeksinin negatif bölgedeki seyrini sürdürmesi, PMI hizmet sektörü ve bileşik endekslerinin 50 eşik seviyesinin altında kalması, ECB’nin para politikası patikasında daha fazla artırıma yer vermeyeceği konusunda piyasaları rahatlattı. Diğer yandan perakende satışların piyasa beklentilerinin altında gerçekleşmesi, Almanya sanayi üretimi ve fabrika siparişlerindeki negatif seyirle birlikte okunduğunda EB’de ekonomik aktivitede öngörülenden daha sert bir düşüş olabileceği endişesi hisse senetleri üzerindeki baskıyı artırdı. Diğer yandan EB’nin yılın ilk ve ikinci çeyreğinde çeyreksel bazda %0,1 büyümesinin ardından 3Ç23’te %0,1 küçüldü.

Asya tarafında ise Japonya Merkez Bankası (BoJ) Başkanı Ueda’nın 19 Aralık’ta gerçekleşecek para politikası toplantısında uzun vadeli tahvil faizi getirisini kontrol eden (YCC)sistemden çıkışstratejisine yönelik adımlar atacağı beklentisi öne çıktı. Ekim TÜFE’sinin yıllık %3,3 olarak gerçekleşmesinin ardından Tokyo TÜFE’si kasımda %3,2’den %2,6’ya geriledi. Negatif reel faiz sebebiyle USD karşısında değer kaybeden JPY’nin bu seyrini değiştirmek için BoJ’un adım atacağına dair piyasa beklentileri 2024 yılında politika faizinin -%0,1’den %0,225’e artabileceği yönünde. USDJPY 13 Kasımda gördüğü 151,7 kapanışından dünkükapanışsonrası %4,9değer kaybetmiş durumda.

ABD tarafında Fed’in son iki yılda attığı sıkılaştırıcı adımların yukarı yönlü baskıladığı konut kredisi sabit faiz oranlarının, politika faizinde tepe noktasına gelindiği yönündeki algı ile tahvil faizlerinde yarattığı aşağı yönlü baskıya paralel gerilediğini görmekteyiz. Bu gerileme konut sektörü üzerinde olumlu etkisini göstermeye başladı. 25 Ekim’de 201,8’den kapanan gayrimenkul sektör endeksi dünkü kapanış sonrasında %17,7 seviyesinde getiriye işaret ediyor. S&P500 endeksinin dünkü kapanış itibariyle değer artışı ise aynı dönemde %9,5 seviyelerinde.

Yurt içinde tüketici enflasyonu (TÜFE) kasımda aylık %3,28 artarken, yıllık artış ise %61,36’dan %61,98’e yükseldi. Aylık bazdaki artışta tüketicilere yönelik doğal gaz fiyat desteği uygulaması nedeniyle gerçekleşen teknik artış (1,01 puan) önemli rol oynadı. Çekirdek enflasyon göstergelerinden B endeksi yıllık enflasyonu 0,3 puan azalarak %67,3, C endeksi yıllık enflasyonu 0,1 puan artışla %69,9 oldu.Üretici fiyatları ise aylık%2,81, yıllık %42,25 arttı.

Reel sektörün (finansal kesim dışındaki firmalar) net döviz açık pozisyonu eylülde aylık 0,6 milyar $ azalarak Ağustos 2010’dan bu yana en düşük seviye olan 75,0 milyar $’a geriledi. Bunda döviz yükümlülüklerindeki azalışın (2,2 milyar $), döviz varlıklarının (1,6 milyar $) üzerinde gerçekleşmesi etkili oldu. Kısa vadeli net döviz fazlası ise aylık 1,5 milyar $ azaldı; 65,5 milyar $ olarak gerçekleşti.

Reel efektif döviz kuru kasımda 56,01’den 55,04’e geriledi. Hazine nakit dengesi kasımda 95,3 milyar TL, faiz dışı denge ise 177,4 milyar TL fazla verdi. 2022 yılının aynı döneminde sırasıyla 99,5 milyar TL ve 121,0 milyar TL fazla vermişti. Kasım ayında gelirler yıllık bazda %114, giderler ise %161 arttı. Böylece Ocak-Kasım döneminde nakit dengesi 428,5 milyar TL açık verirken, faiz dışı denge ise 97,9 milyar TL fazla verdi.

Sanayi üretiminde yavaşlama görülüyor

Sanayi üretimi mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış (m.a.) eylülde aylık bazda %0,1 gerilerken, yıllık artış oranı %3,1 oldu. Takvim etkilerinden arındırılmış yıllık artış oranı ise %4,0 ile daha yüksek değer aldı. Ekim ayına ilişkin iktisadi yönelim anketi ve reel kesim güven endeksi verileri, imalat sanayiinde görünümün bir önceki aya kıyasla büyük ölçüde korunduğuna işaret etti. İstanbul Sanayi Odası Türkiyeİmalat Satın Alma Yöneticileri Endeksi (PMI) ise 1,2 puan azalışla 48,4’e gerilerken, bunda hem iç hem dış talepteki ivmekaybının belirginleşmesi ana etken oldu.

Cari dengenin ekim ayında da fazla vermesini bekliyoruz

Cari denge eylülde 1,88 milyar $ fazla verdi. Böylece yılın ilk dokuz ayında birikimli açık 40,8 milyar $’a, 12 aylık birikimli olarak ise56,6 milyar $’dan 51,7 milyar $’a geriledi. Hizmet dengesi eylül ayında 6,3 milyar $ fazla verdi. Seyahat gelirlerinde artış eğilimi devametti; brüt seyahat gelirleri eylül ayında 5,6 milyar $ (m.a. 4,2 milyar $) seviyesinde gerçekleşti. Ekimde ihracat yıllık bazda %7,4, ithalatise %0,6 arttı. Böylece dış ticaret dengesi 6,5 milyar $ açık verdi. Hizmet gelirlerindeki olumlu seyrin ekim ayında da devam ettiğini değerlendiriyoruz. Bu veriler ışığında cari dengenin 1,0 milyar $ fazla vereceğini öngörüyoruz.

ABD’de enflasyonda kademeli düşüş sürüyor

ABD’de tüketici fiyat endeksi ekimde aylık bazda yatay kalırken, yıllık artış %3,7’den %3,2’ye geriledi. Enerji fiyatlarındaki düşüş endeks üzerinde aşağı yönlü baskı oluşturdu. Enerji fiyatları eylüldeki %1,5 yükselişin ardından ekimde %2,5 düştü. Barınma kalemi eylüldeki aylık %0,6’lık artışın ardından ekimde de %0,3 yükselirken, barınma maliyetleri enflasyon üzerinde yukarı yönlü baskı oluşturmayısürdürüyor. Gıda fiyatlarında aylık artış %0,3 oldu. Gıda ve enerji hariç çekirdek enflasyon ekimde aylık %0,2 artarken, yıllık artış hızı ise %4,1’den Eylül 2021’den bu yana en düşük seviye olan %4,0‘a geriledi. Kasımda TÜFE’nin aylık bazda yatay kalması, yıllıkartışın %3,1’egerilemesi bekleniyor.

Fed’in aralık toplantısında da faizleri sabit bırakması bekleniyor

Fed son toplantısında politika faizini %5,25-%5,50 aralığında sabit bıraktı. Karar metninde ekonomik aktivitenin 3Ç23’te güçlü büyüdüğü, istihdam artışının önceki döneme göre daha ılımlı bir seyir izlemesine rağmen kuvvetli duruşunu sürdürdüğü, işsizlik oranının ise düşük seviyelerde olduğu vurgusu devam etti. Enflasyonun ise hedeflenen seviyenin üzerinde olduğunun altı çizildi. Para Politikası Kurulunun, gelecek dönemde açıklanacak veriler ve bunların para politikası üzerindeki etkilerini değerlendirmeye devam edeceği belirtildi. Aralık toplantısında da faizlerin sabit bırakılması bekleniyor. Fed ayrıca makro projeksiyonlarını yayınlayacak olup, para politikası faiz patikasına yöneliksöylemler takip edilecek.

ECB’nin faizleri sabit tutması bekleniyor

ECB, ekim toplantısında beklentilere paralel olarak kısa vadeli faiz oranlarını değiştirmedi. Lagarde, faizlerin yeterince uzun süre mevcutseviyelerde kalmasının, enflasyonun zamanında hedeflenen seviyeye dönmesine önemli katkı sağlayacağını düşündüklerini belirtti. Aralık toplantısında da faizlerin mevcut seviyelerde sabit bırakılması bekleniyor. ECB ayrıca makro projeksiyonlarını yayınlayacak. ECB Başkanı Lagarde Avrupa Parlamentosu’nun Brüksel'deki toplantısında gerçekleştirdiği konuşmada, aralık PPK toplantısında para politikası duruşunun yeni veriler ve güncellenmiş projeksiyonlarışığında yenidendeğerlendirileceğini belirtmişti.