Haftalık Bülten 9 Eylül 2023

Yabancı borsalarda 2 haftalık ralli sona eriyor…

Geride bırakmakta olduğumuz haftada ABD borsalarında genel olarak satıcılı bir seyir görülürken bunda 1) Güçlü ISM Hizmet Sektörü verisi, 2) alt detayındaki fiyat endeksinin yükselen seyrini sürdürmesi ve 3) haftalık işsizlik maaşı başvurularının Idalia kasırgasının da tesiriyle piyasa beklentilerinin altında kalmasının etkisi olduğu görüldü. Bölgesel Fed Başkanları da verdikleri demeçlerde yüksek ve uzun süreli para politikası duruşunu korumaya ve veri odaklı kalınacağına dair vurgularda bulundu.

Söz konusu etkiler bir araya getirildiğinde, S&P500 ve Nasdaq Bileşik endeksleri haftanın son iş gününe sırasıyla %1,4 ve %2 kayıplarla başlıyor. Bu sebeplerin yanı sıra, Çin’in Apple’ın ürettiği telefonların kamuda kullanımına yönelik getirdiği yasaklar ise özellikle hissenin 2 iş gününde 190 milyar $’a yakın değer kaybetmesine sebep oldu. Hissenin fiyatı 189,7$’dan açılış öncesinde 177,56$’a kadar geriledi.

Euro Bölgesi (EB) borsalarında ise Yatırımcı Güven Endeksindeki düşüş, PMI Hizmet ve Bileşik Endekslerinin aşağı yönlü güncellenmesi, 2Ç23 nihai GSYİH’nin aşağı revizyonu, Almanya’da Fabrika Siparişleri ve Sanayi Üretim Endeksi (SÜE) verilerindeki beklenti altı gelişmeler satışları tetikleyen başlıca unsurlar oldu. Yazının yayına hazırlandığı saatlerde Euro Stoxx600 ve Dax’ta %1,3, CAC40’ta %1,8, FTSE Italia’da %2,3 düşüşler görülmekte.

OPEC+ üyelerinden Suudi Arabistan ve Rusya’nın petrol arz kesintilerine yıl sonuna kadar devam edeceklerini duyurmaları ve geçen Cuma günkü Çin’in Caixin imalat sanayi PMI endeksinin tekrar genişleme bölgesine geçmesiyle petrol talebinin artabileceğine dair beklentiler Brent petrol vadeli kontrat fiyatının Kasım 2022 ortasından beri ilk kez 90$/bbl’nin üzerine çıkmasına sebep oldu. Brent petrol kontratları haftalık %1,4 artışla 89,9$/bbl’den işlemgörüyor.

Geçen hafta ABD’deki tarım dışı istihdam (TDİ) ve işsizlik oranı verilerinde görülen artışların Kişisel Tüketim Harcamaları (PCE) enflasyonu ile birlikte yumuşak inişe işaret etmesiyle 1940$/ons’lara kadar yükselen altın, ABD makro ekonomik verileri ve petrol fiyatlarında görülen artış sonrası enflasyonda daha sınırlı bir düşüş görülebileceği beklentileriyle haftalık %0,8 kayıpla 1925$/ons’tan fiyatlanıyor.

Yurt içinde TÜFE ağustosta aylık %9,09 artarken, yıllık enflasyon%47,83’ten %58,94’e yükseldi. Yıllık bazda çekirdek B enflasyonu 9,2 puan artarak %63,5 olurken, C endeksi 8,75 puan artışla %64,85’e yükseldi. Çekirdek enflasyonda, temel mallardaki döviz kuru geçişkenliğinin yanı sıra hizmetlerdeki ücret, gıda ve akaryakıtın yansımaları hissedilmeye devam ediyor. ÜFE yıllık artış oranı ise %44,5’ten %49,4’e yükseldi. Ticaret Bakanlığı ağustos ayı geçici dış ticaret istatistiklerine göre, ihracat yıllık %1,6 artışla 21,6 milyar $, ithalat ise %6,3 azalışla 30,5 milyar $ olurken, dışticaret dengesi 8,9 milyar $ açık verdi. 12 aylık birikimli dış ticaret açığı ise 118,4 milyar $’a geriledi. Altın ithalatı yüksek seviyelerdeki seyrini sürdürdü. Enerji ithalatı petrol fiyatlarının 85$’a gelmesiyle aylık bazda arttı. Altın ve enerji hariç (çekirdek) ithalat yavaşladı. TÜFE bazlı reel efektif döviz kuru ağustosta 48,70’ten52,50’ye yükseldi.

Orta Vadeli Program (2024-2026) açıklandı. Programda büyümeden feragat edilmeyen bir görünümün esas alınırken, 2023 ve 2024 yılı büyümeleri %4,4 ve %4,0, 2025 ve 2026 yılları ise %4,5 ve %5,0 olarak öngörüldü. 2023 yıl sonu TÜFE tahmini TCMB’nin Temmuz Enflasyon Raporunda sunduğu tahminin (%58) üzerinde %65 olarak verilirken, 2024 ve 2025 yıl sonu enflasyon tahminlerinde TCMB tahminleri (sırasıyla %33 ve %15,2) baz alındı. Kur varsayımları, TL’de kademeli değer kaybına işaret ederken, kur artışları TÜFE’deki yıllık artış tahminlerine yakın varsayıldı. Cari dengenin 2023’te 42,5 milyar $ (milli gelirin %4’ü), 2024’te 34,7 milyar $ açık vermesi (milli gelirin %3,1’i) bekleniyor. Deprem harcamaları ve artan faiz ödemeleriyle bütçe açığının 2023 ve 2024’te milli gelire oranla %6,4 seviyesinde yüksek seyredeceği öngörülüyor.

Cari denge haziranda fazla vermişi, temmuzda açık bekliyoruz

Cari denge haziran ayında 0,67 milyar $ fazla verdi. İlk altı aydaki birikimli cari açık 36,8 milyar $ oldu. 12 aylık birikimli cari açık ise 59,7 milyar $’dan 56,5 milyar $’a geriledi. Hizmetler dengesi 5 milyar $ ile artış eğilimini sürdürdü;seyahat gelirleri haziran ayında 4,8 milyar $ seviyesinde gerçekleşti. Temmuz ayında ihracat yıllık bazda %8,4 artışla 20,1 milyar $, ithalatise %11,1 artışla 32,5 milyar $ olurken, dış ticaret dengesi 12,4 milyar $ açık verdi. Böylelikle, 12 aylık birikimli dışticaret açığı yeniden yükselerek 120,9 milyar $ oldu. Hizmetler dengesindeki olumlu seyir devam etmekle birlikte, yüksek dış açık kaynaklıcari dengenin 4,4 milyar$ açık vermesini bekliyoruz.

Sanayi üretiminde yavaşlama görülebilir

Sanayi üretimi haziran ayında mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış olarak aylık bazda %1,6 artarken, takvim etkisinden arındırıldığında yıllık artış %0,6 oldu. Bu artışta, dış talepteki zayıflamaya rağmen, yurt içi talepteki güçlü seyir ile deprem nedeniyle ilk çeyrekteki düşük baz etkili oldu. Öncü göstergeler, sanayi üretiminde temmuz ayında yavaşlama sinyali veriyor. PMI endeksi temmuzda eşik değerin altına indi. RKGE, temmuzda mevsimsellikten arındırılmış olarak 0,8 puan azalışla 104,9 seviyesinde gerçekleşti.

ABD’de tüketici enflasyonunda artış bekleniyor

ABD’de tüketici enflasyonu temmuzda aylık bazda %0,2 artarken, yıllık artış %3,2 seviyesinde gerçekleşti. Aylık bazda artışa en yüksek katkı yine barınma kaleminden geldi; aylık %0,4 arttı. Enerji fiyatları ise haziranda aylık %0,6 artışın ardından temmuzda %0,1 artış gösterdi. Gıda fiyatlarında aylık artış %0,2 oldu. Gıda ve enerji fiyatları hariç tutulduğunda çekirdek enflasyon aylık %0,2 artarken, yıllık artış ise %4,7 ile Ekim 2021’den bu yana en düşük seviyede gerçekleşti. ABD’de tüketici enflasyonunun ağustosta aylık %0,5 artması ve yıllık artışın %3,6 seviyesinde gerçekleşmesibekleniyor.

ECB’nin faizleri sabit tutması bekleniyor

Avrupa Merkez Bankası (ECB) son para politikası toplantısında politika faizini 25bps artırdı. Karar metninde enflasyonun hala yüksek ve orta vadeli hedef olan %2’den uzak olduğu vurgusu yapıldı. Enflasyona dair bazı gevşeme emarelerinin görüldüğü ancak sene boyunca hedefin yukarısında kalınacağı belirtildi. Geçmiş dönemde yapılan faiz artışlarının finansman koşullarında yarattığısıkılaşmanın etkilerinin güçlü bir şekilde görüldüğü de metinde yer buldu. Son dönemde açıklanan makro veriler, ekonomik aktivitede yavaşlamaya işaret ediyor. ECB’nin bu ayki toplantısında kısa vadeli faiz oranlarında bir değişikliğe gitmesi beklenmiyor.

Çin’de ekonomik aktivitede zayıflayan dış ve iç talep etkili

Çin‘de sanayi üretimi temmuz ayında yıllık bazda %3,7 arttı. Kamu hizmetleri yıllık %4,1 ile artışa öncülük ederken, imalat sanayi %3,9 büyüdü. Mevsimsellikten arındırılmış olarak aylık bazda ise yatay gerçekleşti. Zayıf dış talep ve iç talep üretim üzerinde aşağı yönlü baskı oluşturan faktörler. Çin'de perakende satışlardaki yıllık artış ise temmuzdaki %3,1 seviyesinden %2,5'e geriledi. Bir önceki yılki düşük baz etkisine rağmen yıllık bazda büyüme oranının zayıf kaldığı görülüyor. Çin hükümeti ve merkez bankası son dönemde ekonomiyi desteklemeye yönelik bir dizi adımlar açıklamış olup, etkileri önümüzdeki aylarda takip edilecek. Çin’de sanayi üretiminin ağustosta yıllık %3,9, perakende satışların%3,0 artış göstermesi bekleniyor.